Page 25 - Biyoloji

BİYOLOJİ
9

Gözlemler ölçme araçları kullanılmadan sadece duyu organları ile
yapılırsa nitel gözlem olarak adlandırılır. Ölçme araçları kullanıla-
rak yapılan ve sonuçları sayısal olarak ifade edilebilen gözlemlere
ise nicel gözlem denir.

Problem belirlendikten sonra hipotez olarak adlandırılan probleme
ilişkin geçici çözüm önerileri ileri sürülür. Hipotezler gözlem ve
verilere dayanan, sınanabilen ve sorgulanabilen önermelerdir.
Bilimsel çalışmalarda genellikle kontrollü deneyler tercih edilir.
Kontrollü deney, bir olayı etkileyecek faktörlerden sadece birinin
değiştirilip diğerlerinin sabit tutulmasıyla yapılan deneydir. Kontrollü
deneyde, deney grubunda test edilecek faktör değiştirilirken kontrol
grubunda tüm şartlar sabit tutulur. Deneyde etkisi araştırılan
değişkene bağımsız değişken denir. Bağımsız değişkene bağlı
olarak değişen ise bağımlı değişkendir.
Veriler hipotezi destekliyorsa deneyler tekrarlanır ve elde edilen
sonuçlar diğer bilim insanları ile paylaşılır. Diğer bilim insanları da
aynı sonuçlara ulaşırsa hipotez gerçek hâline dönüşür.Sonuçlar
hipotezi desteklemiyorsa hipotez terk edilerek yeni bir hipotez
kurulur.

Bilimsel Çalışma Örneği

Gözlem Yapma-Veri Toplama
1. Bitkiler çiçek açma döneminde olmasına rağmen çiçek açmıyor.
2. Bitkilerin yaprak uçlarında sararma var.
3. Bitkilerin yaprakları normalden daha hızlı dökülüyor.
4. Bitkilerin kökleri toprak yüzeyine çıkıyor.
5. Bitkilerin bulunduğu yerde yeterli ışık yok.
6. Bitkilerin bulunduğu toprak sert ve kuru.
7. Bitkilerin bulunduğu toprağın yüzeyinde küf benzeri yapılar var.

Problem
Saksılardaki bitkilerin çiçek açmamasının nedeni nedir?

Hipotezler

1. Bitkilerin toprağında yeterli miktarda su olmadığı için bitkiler çiçek açmıyor.
2. Bitkiler yeterli miktarda ışık alamadığı için çiçek açmıyor.
3. Bitkilerin yetiştiği toprakta zararlı mikroorganizmalar bulunduğu için bitkiler çiçek açmıyor.
4. Bitkilerin yetiştiği toprakta yeterli besin maddesi bulunmadığı için bitkiler çiçek açmıyor.

Tahminler

1. Eğer bitkiler, toprakta yeterli miktarda su olmadığı için çiçek açmıyorsa verilen su miktarı artırıl-
dığında çiçek açacaktır.
2. Eğer bitkiler, yeterli miktarda ışık alamadığı için çiçek açmıyorsa daha aydınlık ortama alındığında
çiçek açacaktır.
3. Eğer bitkiler, toprakta zararlı mikroorganizmalar bulunduğu için çiçek açmıyorsa parazitler uzak-
laştırıldığında çiçek açacaktır.

24 KEMAN ÇALMADA YAY TEKNİKLERİ