Page 22 - Biyoloji

BİYOLOJİ 9

B) Aktif Taşıma

Küçük moleküllerin az yoğun olduğu ortamdan çok yoğun olduğu
ortama doğru enerji (ATP) harcanarak enzim ve taşıyıcı proteinler
yardımıyla taşınmasına aktif taşıma denir. Aktif taşıma, difüzyo-
nun tersi yönünde işler. Sinir hücrelerinde uyartı iletimi sırasında
sodyum ve potasyum iyonları aktif taşıma ile yer değiştirir (Görsel
1.16). Su, hiçbir zaman aktif yolla taşınmaz; sadece osmozla yer
değiştirir.

Na
Na K
Na
Hücre dışı Na K
Na Taşıyıcı
protein

Na
K
K

ATP
ADP K K
Na
K
Na K K
K
Hücre içi
Görsel 1.16: Hücre zarında gerçekleşen aktif taşıma

II. Büyük Moleküllerin Zardan Geçişi
Büyük moleküllerin zardan geçişi, taşınma yönüne göre iki şekilde
olur.

A) Endositoz
Büyük moleküllerin hücre zarının içeriye doğru çökmesiyle oluşan
cepler yardımıyla enerji harcanarak hücre içine alınmasına
endositoz (Görsel 1.17) denir. Bakteri ve mantar hücrelerinde
hücre duvarı endositozu engeller.

Hücre dışı

Besin molekülleri

Hücre zarı

1
Endositoz cebi
2

Hücre içi
3 Besin kofulu

Görsel 1.17: Moleküllerin endositozla hücre içine alınması

21