Page 95 - Coğrafya

11 Coğrafya

Makine sanayisi; ulaşım araçları yapımı, elektrik li makinelerin imalatı, tarım aletleri yapımı, savunma sanayi­
sine ait araçların imalatı gibi kollardan oluşmaktadır. Türkiye'de otomotiv sektöründe ilk te sis, 1954 yılında montaj
üretime bağlı olarak İstanbul Tuzla’da kurulmuştur. İlk yerli Türk otomobili, Dev rim adıyla Eskişehir Lokomotif
ve Motor Endüstri Tesisleri'nde imal edilmiştir. Bunlar, 2 adet ilk örnek otomobil olup çeşitli nedenlerden dolayı
üretim bu sayı ile sınır lı kalmıştır. Yerli otomobil alanında ilk gerçek giri şim, 1966 yılında “Anadol” marka otomobil
üretimi ile başlamıştır. Yaklaşık 16 yıl (1966­1982) üretim yapan Anadol Tesisleri'nde yaklaşık 87 bin adet binek
otomobil üretilmiştir. Türkiye’de günümüzde Bursa, İzmir, İstanbul, Kocaeli ve Sakarya'da otomobil ve yük taşıtları
üreten fabrikalar bulun maktadır . Otomotiv sektörü, Türkiye'nin ihracatında önemli bir paya sahiptir .
Türk otomotiv sektöründe ön plana çıkan üretim sahalarından biri de traktör endüstrisidir. Adapazarı, Ankara,
İstanbul, Tekirdağ ve Konya traktör fabrikalarının bulunduğu başlıca illerdir . Türkiye’de traktörün yanı sıra tarım
araçları da üretilmektedir. Tarım araçları sanayisine dayalı üretim; İstanbul, Adapazarı, Kocaeli, İzmir, Ankara ve
Kayseri’de gelişmiştir. Lokomotif üretimi Adapazarı, Eskişehir ve Sivas’ta; ray bakım tesisleri ise Sivas ve Ankara’da
yer almaktadır .
Gemi yapım sanayisi askerî ve sivil amaçlı gemile rin yapım, bakım ve onarım hizmetlerini içerir. Türkiye’de
en önemli tersaneler, İstanbul ile İzmit arasında yer almaktadır . Gölcük, Tuzla, Pendik ve Haliç bu tersanelerden
bazılarıdır . Deniz turizmine yönelik yat sanayisinin geliştiği yerlere bakıldığında İstanbul, Antalya ve Bodrum ön
plana çıkmaktadır . Türkiye’de birçok sa nayi kuruluşunda kullanılan makineler, elektrikli aletler, küçük ev eşyaları
ve özellikle de beyaz eşya sanayisinin geliştiği görülmektedir. İstanbul, Ankara, İzmir, Manisa, Bursa ve Gaziantep
bahsedilen sanayi tesislerinin ön plana çıktığı illerdir . Jeopo litik açıdan siyasi, bölgesel ve ekonomik karmaşanın
yoğun olduğu bir bölgede yer alan Türkiye’de savunma sana yii oldukça önemli bir yere sahiptir. Makine Kimya En­
düstrisi Kurumu (MKEK), Askerî Elektronik Sanayii (ASEL SAN), Askeri Pil Sanayii (ASPİLSAN), Hava Elektronik
Sanayii (HAVELSAN) savunma sanayisinin başlıca kurumlarıdır. Türkiye’de ilk silah fabrikası Kırıkka le’de kurul­
muştur.
Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyacı olan silah, patlayıcı mühimmat gibi malzemeler baş ta Kırıkkale, Çankırı, An­
kara ve Eskişehir olmak üze re ülkenin çeşitli yerlerinde bulunan fabrikalardan karşılanmaktadır .Sanayi sektörünün
gayrisafi millî hasılada ki payı sürekli artmıştır . Örneğin 1950’de GSMH içinde sanayinin payı %14,6 dolayında
iken 2016 yılında yaklaşık %28,5 olmuştur. Sanayide kullanılan sermaye önceden devlet tarafından karşılanırken
bugün daha çok özel sektör tarafından karşılanmaktadır. Sanayi faaliyetlerinde büyük oranda elektrik enerjisi kul­
lanılmakta olup bu enerjinin sağlanması için çok sayıda termik santral ile hidroelektrik santrali kurulmuştur. Sa­
nayi sektörü, Türkiye’deki istihdamda önemli bir yere sahiptir. Bu sektörün toplam iş gücü içindeki payı her yıl ar tış
göstermektedir. 1955 yılında toplam iş gücü içerisinde sanayinin oranı % 5,9 iken 2016 yılında %26,8’e çıkmıştır .
Sanayi sektöründe elde edilen gelirlerin büyük bölümü yapılan ihracata dayalıdır. Türki ye’nin yıllık dış satım
gelirleri arasında sanayinin oranı % 90’ın üzerine çıkmıştır. 1965 yılında bu sektöre ait dış ticaret gelirlerinin oranı
%19,6 iken 2016 yılında bu oran %93,7’ye yükselmiştir .Türkiye 2016 yılı TÜİK verilerine göre toplamda yaklaşık
325 milyar TL ihracat yapılmıştır. Bu ihracat içerisinde otomotiv, hazır giyim, demir ve demir dışı metaller, çelik,
kimyevi maddeler ve tarıma dayalı işlenmiş ürünler üst sıralarda yer almaktadır . Ayrıca Türkiye’nin 2011 yılında
yaklaşık 1,5 milyar TL olan savunma sana yisi ihracatı 2016 yılında yaklaşık 5 milyar TL’ye yükselmiştir.

94