Page 5 - Fen Lisesi Biyoloji 10 | 3.Ünite
P. 5
Bu örneklerden anlaşıldığı gibi yeryüzündeki ekosistemlerin boyutları veya kapladıkları alanın büyük-
lüğü birbirinden farklı olabilir. Bu nedenle büyük ekosistemlere makro ekosistem, orta büyüklükte olanlara
mezo ekosistem, küçük olanlara da mikro ekosistem adı verilir. Ayrıca ekosistemler karasal ekosistemler
ve sucul ekosistemler olarak iki grupta incelenir. Çöl, çayır ve tropikal yağmur ormanları karasal ekosistem-
lere örnek oluşturur. Sucul ekosistemler tatlı su ve tuzlu su ekosistemlerinden oluşur. Göl, akarsu, bataklık,
yer altı suları, barajlar, göletler, dere, çay ve nehirler tatlı su; denizler ve okyanuslar tuzlu su ekosistemleridir.
Bunun dışında denizlerin kıyılara yakın kısımlarında da bazı özel ekosistemler bulunabilir. Mercan resifleri,
nehir ağızları, longozlar ve lagünler buna örnek olarak verilebilir (Görsel 3.4 ve 3.5).
Görsel 3.4: Mercan resifi Görsel 3.5: Lagün
Ekosistemler, çok çeşitlilik göstermelerine rağmen aynı bileşenlerden meydana gelir ve benzer fonk-
siyonlara sahiptir. Ekosistemlerde o bölgenin ortam koşullarına ve özelliklerine uyum sağlamış farklı canlı
türleri yaşar. Örneğin Tuz Gölü çevresinde sadece yüksek tuz konsantrasyonuna dayanıklı olan bitki türleri
yayılış gösterirken Sapanca Gölü çevresinde daha fazla bitki türleri yaşayabilir. Çöl ekosistemlerinde ise yük-
sek sıcaklık ve kuraklığa dayanıklı olan bitki ve hayvan türleri yaşar (Görsel 3.6).
Görsel 3.6: Çöl
Ekosistemlerin işleyişinin bilimsel olarak ele alınıp incelenmesi gerekir. Canlıların birbirleriyle ve yaşa-
dığı çevreyle olan ilişkilerini inceleyen bilim dalına ekoloji denir. Ekoloji; organizma ve organizmalar arası
ilişkileri, bu ilişkiler ağının karşılıklı etkileşimlerini araştırır.
Sır a Siz de
Ülkemizin farklı bölgelerinde değişik özellikler taşıyan göl ekosistemleri mevcuttur. İki göl ekosistemi seçerek orada
yaşayan canlı türlerini karşılaştırınız. Canlı türlerindeki farklılıkların sebepleri neler olabilir? Araştırıp sınıf ortamında
arkadaşlarınızla paylaşınız.
97
