Page 10 - Fen Lisesi Biyoloji 10 | 3.Ünite

Ekosistemin Canlı Bileşenleri (Biyotik Faktörler)
Bir ekosistemin dengeli bir şekilde varlığını sürdürebilmesi için gerekli olan canlı bileşenler; üreticiler,
tüketiciler ve ayrıştırıcılardır.
Üreticiler (Ototroflar): İnorganik maddeleri, organik maddelere dönüştürerek kendi besinlerini üreten
canlılara üreticiler (ototrof) denir. Siyanobakteriler, fitoplanktonlar, algler ve bitkiler üretici canlı gruplarıdır
(Görsel 3.23 ve 3.24). Üreticiler, besin maddelerini üretme ve atmosferdeki oksijen ile karbondioksit denge-
sini koruma bakımından oldukça önemlidir. Ayrıca bitkiler, toprağın üst kısmını tutarak erozyonu önlemede
de etkilidir.

Görsel 3.23: Siyanobakteri Görsel 3.24: Alg

Tüketiciler (Heterotroflar): Besinlerini dışarıdan hazır olarak alan canlılara tüketici (heterotrof) denir.
Bazı bakteriler, protistlerin birçoğu, mantarlar ve hayvanlar tüketicidir.
Ayrıştırıcılar: Canlıların atık organik moleküllerini ve ölü kalıntılarını hücre dışına salgıladıkları enzim-
ler sayesinde inorganik moleküllere parçalayan organizmalara ayrıştırıcılar denir. Bazı bakteriler ve bazı
mantarlar ayrıştırıcıdır. Bu canlılar, organik maddeleri inorganik hâle getirerek yeniden üreticilerin kullanı-
mına sunar ve böylece ekosistemde madde döngüsüne katkıda bulunurlar.

Popülasyon, Komünite ve Ekosistem
Aynı coğrafik bölgede yayılış gösteren tek bir türe ait bireylerin oluşturduğu gruplara popülasyon denir.
Sapanca Gölü’nde yaşayan aynalı sazanlar (Cyprinus carpio; siprinus karpio), Sarıkamış ormanındaki sarı
çamlar (Pinus sylvestris; pinus silvestris), Bayburt’ta yetişen tarhun otu (Artemisia dracunculus; artemisya
dırakunkulus), Toros Dağları’nda yetişen kekik bitkisi (Thymus vulgaris; timus vulgaris) popülasyona örnektir
(Görsel 3.25).

a

b

c

d

Görsel 3.25: Popülasyon örnekleri : aynalı sazan (a), sarı çam (b), tarhun otu (c), kekik bitkisi(d)

102