Page 45 - Fen Lisesi Biyoloji 11 | 1.Ünite

Bölüm 1 Denetleyici ve Düzenleyici Sistemler, Duyu Organları

Fizik dersinin içeriğinde olan optik konusundaki bilgilerinizi
Hatırlatma hatırlamanız, göz merceğinin ışıkla ve görmeyle olan ilişkisini
anlamanızı kolaylaştıracaktır.

Göz Kusurları

Doğuştan gelen veya sonradan çeşitli nedenlerle ortaya çıkan bazı
göz kusurları, görüntünün retina üzerine tam düşmesini engeller. Bu
durumda net görüntü sağlanamaz.

Miyopi, göz küresinin önden arkaya doğru çapının uzun olması veya
göz merceğinin normalden daha şişkin olması durumunda ortaya çı-
kan göz kusurudur. Görüntü, retinanın önüne düştüğü için uzak nes-
neler net görülemez. Bu görme kusuru, kalın kenarlı merceklerle dü-
zeltilebilir [Görsel 1.33 (a)].

Hipermetropi, göz küresi çapının normalden kısa olması veya göz
merceğinin normalden ince olması nedeniyle görüntünün retinanın
arkasına düşmesi durumudur. Yakını iyi görememe sorunu olan hiper-
metropi, ince kenarlı merceklerle düzeltilebilir [Görsel 1.33 (b)].
Araştıralım-Paylaşalım
Astigmatizm, kornea veya göz merceğindeki şekil bozuklukları sonu- Renk körlüğü, miyopi, hipermetropi,
astigmatizm gibi göz rahatsızıkları
cunda ışık farklı açılarda kırılır ve retina üzerine dağınık düşer. Retina olan bir insanın sosyal hayatı nasıl
üzerine dağınık düşen ışınlar nedeniyle net görüntü oluşmaz. Bu göz etkilenir? Bu konuda bir röportaj ger-
kusuru, iç içe geçmiş farklı kırma indisine sahip iki mercekten oluşan çekleştirip, çıkarımlarınızı sınıf arka-
silindirik mercekle düzeltilebilir [Görsel 1.33 (c)]. daşlarınızla paylaşınız.

(a) (b) (c)

Görsel 1.33: Göz kusurları miyopi (a), hipermetropi (b), astigmatizm (c)

Presbitlik, yaşlanmaya bağlı olarak mercek esnekliğinin yitirilmesi so-
nucu ışığın az kırılması ile oluşan göz hastalığıdır. Görüntü retinanın
arkasına düşer. İnce kenarlı mercek kullanılarak düzeltilir. Bu göz ku-
Bilgi Notu
surunda, yakını net görememe problemi yaşanır.
İbn Heysem ve O’nun karanlık oda
buluşu Newton’dan (1642–1727) 600
Glokom (Göz tansiyonu), göz içi basıncının görme sinirini tahrip ede- yıl önce ışığın düz hatlarla hareket et-
cek boyutlara yükselmesiyle meydana gelen görme kaybı hastalığıdır. tiğini ilk kez ispat etmiştir. İbn Hey-
Normalde gözde göz sıvısı devamlı olarak üretilir ve dengeli bir şekilde sem’in ‘el-beytü’l-muzlim’i yani ka-
sıvının fazlası göz kanalları aracılığıyla atılır. Böylece göz içi sıvı basıncı ranlık odası (Latince camera obscura)
normal sınırlar içinde tutulur. Göz sıvısının boşaltılmasını sağlayan ka- bugünkü fotoğraf makinelerinin ilk
nallarda bir tıkanıklık meydana gelirse gözün iç basıncı artar. Glokom prototipiydi. Karanlık oda tabiri, eserle-
tedavi edilemezse görme kayıplarına neden olur. ri çevrilince Batı’ya geçmişti. Çalışma-
sının temeli aydınlık bir cisimden gelip
küçük bir delikten karanlık bir odanın
İbn Heysem; gözün yapısını, görmenin nasıl gerçekleştiğini, görme içine giren ışınların duvara yansımasıy-
bozukluklarının nedenlerini bugünkü bilgilere çok yakın biçimde açık- la oluşan görüntünün baş aşağı olması
lamıştır. Görme olayının fiziksel ve cisimlerden göze ulaşan ışınlar yar- esasına dayanıyordu.
dımıyla oluştuğunu matematiksel ispatlarla ortaya koymuştur.

59