Page 56 - Fen Lisesi Biyoloji 11 | 1.Ünite

Fen Lisesi Biyoloji 11. Sınıf

1.1.4.6. İbn Sina’ nın Biyoloji Bilimine Katkıları

“Tıp yoktu, Hipokrat icat etti; ölmeye
yüz tuttu, Calinos (Galen) canlandırdı;
dağınıktı, Razi topladı; noksandı, İbn
Sina tamamladı.” 3

Türk-İslam bilim insanlarından
biri olan İbn Sina, 980’de Bu-
hara (Özbekistan) yakınlarında
bir yerleşim yeri olan Afşara’da
doğmuştur. Çocukluğunda ba-
basının mesleği nedeniyle dö-
nemin birçok ünlü bilginini ta-
nıma fırsatı bulmuştur. Zekâsı
uygulamaların araştırılması ve sırasında narkoz da kullanmıştır.
ve bellek gücüyle daha çocuk
anlaşılması için tıp tarihçilerine Göğsü dinleyerek, karaciğer ve
yaşlarda dikkat çekmiştir. İbn
zengin bir kaynak teşkil etmiştir. dalağı el ile muayene ederek iç
Sina, çeşitli hekimlerle çalışmış-
Bilimsel yöntemin temel öğeleri
tır. Hatta bir dönem bazı bilim hastalıkları tespit etmeye ça-
olan gözlem ve deneyin, bilimsel
insanlarıyla gezgin olarak çeşitli lışmıştır. Doğumu kolaylaştırıcı
bilgiyi edinme yollarının temel
coğrafyaları dolaşmıştır. Yaşa- aletlerin kullanılması gerektiğini
taşı olduğunu belirtmiştir. Bilim-
dığı dönemde; tıp, matematik, ve anne sütünün bebeğin anne
sel bilgi üretmekle kalmamış, bi-
astronomi, fizik, felsefe, kimya, karnındayken onu besleyen
limsel bilgilerin nasıl üretileceğini
metafizik, şiir ve müzik alanla-
tartışmış ve bu yöntemi önermiş- kana en çok benzeyen besin ol-
rıyla ilgilenmiştir. Batı dünyasın-
tir. İbn Sina bir İslam filozofu ol- duğunu belirtmiştir.
da ‘‘Avicenna’’ olarak anılan İbn
masının yanında çağdaş bilimsel İçme sularının içerdiği mikropla-
Sina, on yedi yaşına geldiğinde
yöntem için bilgi edinme teknik- rın vücuda zararlı olduğunu be-
ünlü bir hekim olarak ün salmış-
lerini önermesi ve bu yöntemleri lirlemiş ve suyun arıtılması için
tır. Amansız bir hastalığı olan Bu-
kullanmasıyla dikkat çeken bilim
hara Emiri’ni zamanın hekimleri- basit bir filtre icat etmiştir.
insanıdır.
nin önüne geçerek iyileştirmiştir. Ruh ve sinir hastalıklarında mü-
“Mikrobu: “Her hastalığı yapan
Ödül olarak krallığın kütüphane- zik eşliğinde tedavi uygulana-
bir kurttur. Yazık ki elimizde onu
sine giriş izni verilmiştir. Bura- bileceği fikrini öne sürmüştür.
görecek bir alet yoktur. Temizlik,
da başka disiplinlere ait bilgileri Şeker hastalığında idrarda şeker
bu gibi kurttan ileri gelen hasta-
öğrenme fırsatı bulmuştur. Aristo
lığın önünü alır.” sözüyle ilk kez bulunacağını düşünen, beyinde
ve diğer filozofların görüşlerini,
İbn Sina keşfetmiştir. 3 oluşan tümörü, mide ülserini,
Farabi’nin eserlerini okuma fır-
Gonorenin (bel soğukluğu) teda- yüz felçlerini açıklayan kişidir.
satı bulmuştur.
visinde çeşitli hayvan derilerin- (Kaynaklar:1. Acıduman, A. (2002).
Tıp alanında yazılmış “El-Kanun
Fi’t Tıb” ve “Kalp İlaçları Risale- den yapılan, vücut boşluklarına İbn-i Sina’nın Bilim Tarihinde-
si” isimli kitapları bulunmaktadır. ya da damarlara yerleştirilen ki Yeri: Kuhn’ca Bir Yaklaşımla.
“Kalp İlaçları Risalesi” eserinde, tüpleri (kateterleri) kullanan ilk http://dergiler.ankara.edu.tr/dergi-
kalp hakkında teorileri ve genel kişidir. Aynı zamanda gümüş ler/36/134/927.pdf; Çilenti, K. Bi-
olarak kalp ilaçlarının özelliklerini şırınga ile kas içine ilaç enjekte limin Gelişimi İçinde İbn-i Sina ve
ele alarak, bu ilaçların hangi ra- etmekten bahsetmiştir. Eğitim Teknolojisi. http://dergiler.
hatsızlıklara iyi geldiğini alfabetik İbn Sina’nın görme organı olan ankara.edu.tr/dergiler/40/509/6200.
sırayla yazmıştır. “El-Kanun Fi’t gözle ilgili çalışmaları da bulun- pdf ; 2. Süngü, A. (2007). Ameliyat-
Tıb” kitabı kendinin geliştirdiği maktadır. Sürekli beyaz renge hane Havalandırma Sistemleri IVF
tıp prensiplerinin dışında Çin, bakıldığında oluşan geçici kör- ve Genetik Laboratuvar Havalandır-
Hint ve Mısır’ın geleneksel tıp lükten bahsetmiştir. ma Sistemleri. http://www.das.org.
bilgilerini de içermektedir. Yakla- İbn Sina, tıp dünyasında ilk defa tr/kitaplar/kitap2007/yazi/ali.sungu-
şık olarak altı yüzyıl Asya ve Av- tıp ve cerrahiyi iki ayrı disiplin das-2007-yazi.pdf adresinden elde
rupa okullarında tıp kitabı olarak olarak ayırmıştır. Cerrahi müda- edildi, düzenlenmiştir. Erişim Tarihi:
okutulmuştur. Kitabın Batı tıbbı- halelerde kullanılmak üzere alet- 22.01.2018, 3. Özden, H. Ömer, İbn
na etkileri 20. yüzyıla kadar sür- ler geliştirmiş ve bunları tavsiye Sina- Descartes Metafiziği, Dergâh
müştür. Bugün kullanılan klinik etmiştir. Ayrıca bu uygulamalar Yayınları, Şubat 2015 )

70