Page 53 - Fen Lisesi Biyoloji 11 | 1.Ünite

Bölüm 1 Denetleyici ve Düzenleyici Sistemler, Duyu Organları

Tat alma deliği
Bademcik

Reseptör
hücreler
Dil
çıkıntıları
Tat
tomurcukları

Dil ucu
Duyu sinirleri
Görsel 1.40: Dil Görsel 1.41: Tat tomurcuğu

Tat körlüğü, bazı insanların çeşitli nedenlerden dolayı tat alamaması-
dır. Kalıtsal bir durumdur.

1.1.4.5. Deri
Tüm vücudu saran deri, beyne en çok bilgi veren duyu organıdır. Yeni
doğan bebekler dış ortamı tüm duyu organlarıyla, özellikle de doku-
narak algılar. Deri; vücut sıcaklığının düzenlenmesi, su kaybının önlen-
mesi, fiziksel ve kimyasal etkilerden vücudun korunması, solunuma ve
boşaltıma yardımcı olma gibi pek çok fonksiyonda görev alır. Basınç,
sıcaklık, şekil, nesnelerin sert veya yumuşak olup olmadığı derideki Bilgi Notu
mekanoreseptörler, ısı ve soğuk gibi duyuların hissedilmesinde ter- Termoreseptör: Meksika acı biberi
moreseptörler görev alır (Görsel 1.42). gibi besinlerde “kapsaisin” molekülü
vardır ve bu madde ağızda hissedil-
diğinde tadı “sıcak” olarak hissedilir.
Derinin yapısı bağ doku ve çok katlı epitel dokudan oluşmuştur. Epitel Aynı durum 42 C ve yüksek ısılarda da
o
dokunun yapısında, vücudun iç ve dış yüzeyini örten hücreler ile sal- hissedilir. Yani ısıyı algılayan termore-
gı yapabilen bez hücreleri vardır. Bazal lamina yoğun bir hücre dışı septörler “kapsaisin” maddesine karşı
matriksidir. Bazal lamina üstündeki epitel dokunun beslenmesi bağ aynı duyarlılığı gösterir. 42 C ve altı
o
dokudan difüzyonla gerçekleşir. Çok katlı örtü epiteli, genellikle insan sıcaklıklar için özgün olan reseptör ise
derisinin epidermis tabakasını oluşturur. “mentol” olarak adlandırılan “serin” de-
nilen lezzettir. Termoresptörler “men-
tol”e karşı da aynı duyarlılığı gösterir.

(a)

Serbest Merkel
sinir uçları (b) cisimciği

Meissner Krause
cisimciği cisimciği
Bazal lamina

Ruffini cisimciği Kıl kökü Pacini cisimciği
Görsel 1.42: Derinin kısımları, (a) epidermis, (b) dermis

67