Page 44 - Fen Lisesi Biyoloji 12 | 3.Ünite

3. Bitki Biyolojisi Bitki Biyolojisi 3.
Ünite Ünite

Bitkilerin yaşadıkları ortamlara adaptasyonu, dormansilerinin farklı şekillerde sonlanmasını sağlar. Farklı tohum-
larda dormansinin kırılabilmesi için farklı şartlar gerekli olabilir. Bazı bitki tohumları, çimlenmeye başlamak için
sadece suya; bazıları ise uzun süre soğuk bir ortamda (kış süresi) bekletilmeye ihtiyaç duyar. Bazı tohumlar, ortam
nasıl olursa olsun belli bir süre geçmeden çimlenmez. Bazen ışığın varlığı bazen de karanlık, tohumların dormansi
durumunu sonlandırabilir.

Okuma Parçası

LITYUM-IYON PILLERE POLENDEN ELEKTROT

ABD’deki Purdue (Pördi) Üniversitesinden araştırmacılar, polenleri kullanarak lityum-iyon piller için elektrot
üretti. Bir pilde artı kutup olan anot ve eksi kutup olan katot olmak üzere iki kutup bulunur. Günümüzün lityum-iyon
pillerindeki anotlar grafitten yapılıyor. Lityum iyonları elektrolit adı verilen bir sıvı içinde bulunuyor ve pilin şarj
olması sırasında bu iyonlar anotta depolanıyor.
Purdue Üniversitesinde Doçent olan Vilas Pol (Vales Pul) ve doktora öğrencisi Jialiang Tang (Yaling Teng), arı-
lardan ve su kamışlarından elde edilen polenlerden karbon anot oluşturmayı denediler. Arı polenleri farklı polen
tiplerinin karışımından oluşurken su kamışı polenlerinin hepsi aynı tipte oluyor. Araştırmacılar piroliz adı verilen bir
yöntem kullanarak polen parçacıklarını şekilleri hiç bozulmadan saf karbondan oluşan yapılara dönüştürdüler. Piro-
liz, polenlerin argon gazı içeren bir kazan içinde yüksek sıcaklık altında işlemden geçirildiği bir yöntemdir. Polenler
daha sonra piroliz işleminde olduğundan biraz daha düşük bir sıcaklıkta ve oksijenin varlığında başka bir işlemden
geçirilerek etkinleştiriliyor. Bu işlem sonunda polenden elde edilen karbon yapılarda gözenekler oluşması sağlanıyor.
Bu da enerji depolama kapasitelerini artırıyor. Araştırmacılar polenlerden elde ettikleri anotların çeşitli hızlarda şarj
olabildiğini gösterdi. 10 saatlik bir şarj, pilin tamamen dolmasıyla sonuçlanırken sadece bir saatlik şarjla pilin yarıdan
fazlasının dolduğu görüldü. Pol, grafitin kuramsal şarj kapasitesinin gram başına 372 miliamper-saat olduğunu, ancak
polen temelli anotta sadece bir saatlik şarjla bile 200 miliamper-saate ulaşıldığını belirtiyor. Araştırmacılar farklı iklim
koşullarının etkisini görebilmek için karbon yapıları 25°C’lik ve 50°C’lik sıcaklıklarda ayrı ayrı denemiş. Bulgulara
göre su kamışı polenleri arı polenlerinden daha yüksek performans gösteriyor.
Polenler, Tang’in ilgisini ilk defa annesinde polen alerjisi ortaya çıktığı zaman çekmiş. Polenlerin çeşitliliğine ve
mikro yapılarına hayran kalmış. Ancak onları pillerde kullanma fikri, pillerle ilgili bir araştırmada çalışmaya başlama-
sı ve biyokütlenin karbonlaştırılması konusunda daha fazla bilgi edinmesiyle ortaya çıkmış. Araştırmacılar buldukları
bu yeni yöntem üzerinde çalışmaya devam ediyor. Pol’a göre bu araştırma sadece yöntemin prensipte çalıştığını gös-
teriyor ve yöntemin ne kadar kullanışlı olduğunu anlamak için daha fazla çalışma gerekiyor.

İlay Çelik Sezer
http://bilimteknik.tubitak.gov.tr/system/files/biltek_arsiv/btd580_10.pdf MART 2016
(Düzenlenmiştir.)

154
154
154