Page 102 - Fen Lisesi Fizik 11 | 1.Ünite

1. ÜNİTE KUVVET VE HAREKET

c) Palangalar
Birden fazla sabit ve hareketli makara kullanılarak oluşturulan, makaralar arasında aynı ipin kullanıldığı
basit makinelere palanga denir. Şekil 1.124’te verilen palangalarda, F kuvveti etkisiyle ipte oluşan F bü-
yüklüğündeki T gerilme kuvvetleri, palangada aynı ip kullanıldığından ipin her noktasında birbirine eşittir.
Şekil 1.24.a’da verilen palangada yükü dengede tutan 4T gerilme kuvveti olduğundan, makara ağırlıkları
ip
ve sürtünmeler ihmal edildiğinde denge durumu için

T
T T
F = T
T T T T
T T
F = T

P P
(a) (b)
Şekil 1.124: Palangalar
P
4 $ T = 4 $ F = P eşitliği yardımı ile (K.K) = (Y.K) = = 4 olarak elde edilir.
F
Bu sonuca göre Şekil 1.24.a’da verilen palangada kuvvetten kazanç ve yoldan kayıp 4’tür. P yükünü h
kadar yükseğe çıkarmak için ipin F kuvveti ile 4h çekilmesi gerekir.

Aynı sayıda makara kullanılarak elde edilen Şekil 1.24. b’de verilen palangadaki kuvvetten kazanç ve
yoldan kayıp ise 5’tir. Bu durumda palangada makaralar arasına ipin sarılma şekli kuvvetten kazancını
değiştirir.

Örnek: Makara ağırlıklarının ve sürtünmelerin ihmal edildiği
palanga sistemi şekildeki gibi dengededir.
İçi dolu K sandığının ağırlığı 2G olduğuna göre
a) Dengeleyici F kuvveti kaç G ’dir? T
b) Palanga sisteminin kuvvet kazancı kaçtır?
F
Çözüm:
a) Dengeleyici kuvvet
K
4 $ T = 4 $ F = PK
4 $ F = 2 $ G
1
F = $ Gbulunur.
2
T
b) Kuvvet kazancı T

^ KK =$ h ^ YK =$ h PK T F = T
F
2 $
^ KK =$ h G = 4bulunur.
1 $
2 G K

180