Page 13 - Fen Lisesi Fizik 11 | 1.Ünite

1. ÜNİTE KUVVET VE HAREKET

Yer çekimi ivmesinin g olduğu sürtünmesiz bir ortamda Şekil 1.75' te verildiği gibi K noktasından v 0 ilk
hızı ile yatayla a açısı yapacak şekilde atılan bir cisim parabolik bir yörünge izleyerek A, T ve A ile aynı
yükseklikteki B noktasından geçerek L noktasında yere düşmektedir.
Yatay atış hareketi gibi eğik atış hareketi de x ve y doğrultularında, aynı anda birbirinden bağımsız olarak
gerçekleşen iki hareketten oluşmaktadır.

y
T
v 0x
A B
a = g
h
v 0 max
v 0y
a v 0x L v xL = v 0x
K a x
X menzil v L =
v Ly = - v 0y v 0
Şekil 1.75: K noktasından eğik atılan cisim

Bu yüzden hareketin v 0 hızı x ve y bileşenlerine ayrılarak hareketin x−y koordinat sisteminde incelenmesi
olayı daha anlaşılır kılacaktır.
v 0x = v o $ cos a
= $ sin a
v 0y v o
Cismin atıldıktan sonra yaptığı hareketten biri, v hızı ile y doğrultusunda yukarı atılarak gerçekleşen
0Y
aşağıdan yukarı atış hareketi, ikincisi ise sabit v hızı ile x doğrultusunda gerçekleşen düzgün doğrusal
0X
harekettir.

Cisim atıldıktan sonraki düşey doğrultuda v hızı, her bir saniyede g kadar azalarak yükselirken yatay
oy
doğrultuda sabit v hızı ile yol alır. T noktasına ulaştığında düşey hız sıfır olacağından tepe noktasından
ox
sonraki hareketi h maks yüksekliğinden v hızı ile yapılan bir yatay atış hareketi olarak gerçekleşir. Bu du-
0x
rumda cismin t ve t süresini belirleyen hız bileşeni v olduğundan
0Y
uç
çık
v 0y
t = olarak elde edilir. Cisim, atıldığı K noktası ile aynı yükseklikteki L noktasına düşerse T nokta-
çik
g
sından sonraki t süresi, t süresine eşit olacağından
çık
in
t = 2 t$ çik = 2 t$ inis
uç
v 0y
t = 2 $ elde edilir.
uç
g
Bu durumda cisim L noktasına v 0 ’a eşit büyüklükteki bir hızla düşer. Çıkış ve uçuş süreleri için elde edi-
len eşitlikler kullanıldığında h maks yükseklik formülü
1 2
h = $ gt$
maks 2 çik
2
1 v y
0
= $ g $e o
2
g
2
1 v y
0
h = $ olarak elde edilir.
maks 2
g

91