Page 68 - Fen Lisesi Fizik 12 | 1. Ünite

1.

ÜNİTE 1.5. KEPLER KANUNLARI
1.5. KEPLER KANUNLARI

1.5.1. GÖK CİSİMLERİ ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALAR

Gezegenlerin, yıldızların ve gökyüzündeki diğer ci-
simlerin hareketleri binlerce yıl boyunca insanlar
tarafından gözlenmiştir. İnsanoğlu, yeryüzünde var
olduğu ilk günden bu yana sürekli gökyüzünü merak
etmiş ve incelemiştir. İnsanlar, tarihin ilk çağlarında
Dünya’yı evrenin merkezi olarak kabul ediyordu. Yer
merkezli model de denilen bu model, Yunan Astro-
nom Batlamyus (Batlamyus) (Görsel 1.5.1) tarafından
ikinci yüzyılda biçimlendirilmiş ve takip eden yaklaşık
1400 yıl boyunca kabul görmüştür (Şekil 1.5.1).

Bilim ve astronomi dünyası, Güneş sistemini tam
olarak kavrayana ve Güneş sisteminin matematiksel
bir modelini ortaya koyana kadar çok çaba göster-
miş; birçok değerli bilim insanı bu konuda önemli
çalışmalar yapmıştır.

Jüpiter
Merkür Görsel 1.5.1: Batlamyus (temsilî)
Güneş
Jüpiter
Yerküre
Venüs
84 Mars Ay
Satürn

Şekil 1.5.1: Batlamyus’a ait yer merkezli evren modeli

Bu bilim insanlarından bazıları şunlardır:

Uluğ Bey (1394-1449)
Timur’un torunu olan astronomi bilgini Uluğ Bey’in
asıl ismi Muhammed Taragay’dır (Görsel 1.5.2).
Uluğ Bey’in “İlmin hâkim olduğu bir ülkede, ilimle
uğraşan bir kişi olmayı hükümdarlığa tercih ede-
rim.” sözü bilim ve düşünceye verdiği önemi ortaya
koymaktadır. Kırk yıla yakın süren hükümdarlık dö-
neminde astronomi ve matematik alanında büyük
çalışmalar yaptı. Semerkant, önemli bir bilim mer-
kezi konumuna yükseldi. Devrin meşhur bilginlerini,
kurduğu medrese ve gözlemevinde topladı.

Zîc-i Uluğ Bey (Uluğ Bey’in Astronomi Tabloları/
Cetvelleri) isimli eser, çağının en önemli astronomi
cetvelleri olarak kabul edilir. Binden fazla yıldızın
konumu ve parlaklığı verilmiştir. Ali Kuşçu ile bera-
ber hazırladığı astronomi cetvellerini içeren eseri
1650’de İngiltere’de, 1849’da Fransa’da tercüme
edilerek yayımlanmıştır. Uluslarası Astronomi Birliği Görsel 1.5.2: Uluğ Bey (temsilî)
ismini Ay’daki bir kratere vermiştir.