Page 17 - Fen Lisesi Fizik 12 | 2. Ünite

1.

2.1. BASİT HARMONİK HAREKET BÖLÜM

SORU 10 ÇÖZÜM

m

Asansör durgun hâlde iken asansörün tavanına ası- Yay sarkacında periyot T2= r π k formülü ile bulu-
lan bir yay T periyotlu salınım hareketi yapmaktadır. nur.
Asansör durgun hâlden sabit 2 m/s lik ivme ile yu- Yay sarkacının periyodu yer çekimi ivmesine bağlı
2
karı yönde hızlanan hareket yaptığında asansörün değildir. Bu nedenle asansörün içindeki yayın peri-
içindeki yayın salınım periyodu kaç T olur? (π =3) yodu yine T olur.

Basit Sarkaç

Sabit bir noktaya bağlı, ağırlığı ve sürtünmeleri ihmal α
edilen ipin ucuna takılmış bir cisim, denge konumun-
dan küçük bir açı (α<5 ) ile ayrılıp bırakıldığında basit L
0
harmonik hareket yapar (Şekil 2.1.11).
(α<5 ) olduğundan AO yay uzunluğu AC=r uzunluğu-
0
na eşit olur.
G = Cismin ağırlığı A r C B
F= Geri çağırıcı kuvvet

sinα = F G = = L r r L α F= G.sinα O 115
F
sin =a
a
sin = G
2
2.r k k
m.w.r
r r m.ω 2 2 2 .r a a 2.r 2.r π 2 2 .r .r 4.r π 2 2 2 2 .r .r G.cosα
4.r
a
k
TT
m.w.r
T
4.r
2
L L = = m.g = = g g = = 2 T.g G
T .g
2
T.g
m.g
L
=
T2.r L g bağıntısı bulunur. Şekil 2.1.11: Basit sarkaç
= 2π
T2.r g
T =
Bu bağıntı basit sarkacın periyot denklemidir.
Basit sarkacın özellikleri
T
T
• A noktasından O noktasına ve O’dan B noktasına saniyede, A’dan B’ye saniyede varır
(Şekil 2.1.11). 4 2
• A ve B noktalarında hız sıfır, kuvvet ve ivme maksimum; O noktasında hız maksimum, kuvvet ve
ivme sıfırdır (Şekil 2.1.11).
• Basit sarkacın periyodu kütleden bağımsızdır.
• Periyot, sarkacın boyuna ve çekim ivmesine bağlıdır. Sarkaç çekim ivmesi farklı olan bir ortama
götürülürse sarkacın periyodu değişir.