Page 20 - Fen Lisesi Fizik 12 | 4. Ünite

4.

ÜNİTE 4.1. ATOM KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ
4.1. ATOM KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ

Franck ve Hertz deneyde katot ışın tüpü kullanmışlardır. Tüpün içi cıva buharı ile doldurulmuş ve katot lev-
hası ısıtılarak buradan çıkan elektronların hızlandırılıp anoda çarpması sağlanmıştır. Gerilim değiştirilerek
elektronların hızları ayarlanmıştır. Böylelikle elektrik akımı elde edilmiştir. Hızlandırılan elektronların cıva ato-
munun elektronları ile etkileşimi sağlandığında cıva atomunun enerji seviyeleri belirlenmiştir. Franck-Hertz
deney düzeneği ile Bohr atom teorisinde enerji seviyelerinin doğruluğunu destekleyen sonuçlara ulaşılmıştır.
Bazı volt değerlerinde akım şiddetinin maksimum olması cıva atomunun enerji seviyelerini göstermektedir.
Cıva atomu için elde edilen enerji seviyeleri Şekil 4.1.11’de verilmiştir.

Enerji (eV)

İyonlaşma
10,40 n= ∞ (İyonlaşma seviyesi)
8,84 n=4 (3. Uyarılma seviyesi)

6,67 n=3 (2. Uyarılma seviyesi)

4,86 n=2 (1. Uyarılma seviyesi)

0 n=1 (Temel hâl)

192 Şekil 4.1.11: Cıva atomunun enerji seviyeleri

BAKIŞ AÇISI

Franck-Hertz deneyinde verilen gerilime bağlı olarak oluşan akım şiddeti (elektron sayısı) grafiği
aşağıda verilmiştir.

Akım şiddeti (Elektron sayısı)

Gerilim (Volt)
0
4,9 9,8 14,7

1. Bu grafikteki değerler yorumlandığında grafikten nasıl sonuçlar çıkarılabilir?
2. Franck-Hertz deneyde cıva yerine başka atomlar kullansaydı deney sonucunda ne gibi
değişimler olurdu?