Page 21 - Fen Lisesi Fizik 12 | 4. Ünite

1.

4.1. ATOM KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ
4.1. ATOM KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ 4.1. ATOM KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ BÖLÜM

4. Atomların Fotonlarla Uyarılması

Atomlar, elektronlar gibi fotonlarla da uyarılabilir. BİLGİ
Elektronlar enerjilerinin bir kısmını kaybedip yolu-
na kalan enerjileri ile devam edebilirler. Fotonlarda Bir foton, atomdan ancak bir
ise enerji bölünemez. Fotonlarla uyarılma şartında elektron koparabilir. İyonlaş-
foton, atomla etkileşimi sonucu ya tüm enerjisini ma enerjisi 10 eV olan atoma
kaybetmeli ya da hiç enerji kaybetmeden sistem- 20 eV enerjili foton gönderil-
den çıkmalıdır. Bu yüzden fotonun enerjisi atomun diğinde iki elektron kopara-
enerji seviyeleri kadar olmalıdır yani fotonun enerji- bilir mi sorusu akla gelse de
si tamamen soğurulmalıdır. Atomun uyarılma enerji bu mümkün değildir. Çünkü
seviyesinden büyük enerjili foton, atomu uyaramaz. fotonun enerjisi bölünemez
tüm enerjisi etkileştiği elekt-
Fotonlarla atom iyonlaştırmak istendiğinde atomun ron tarafından soğurulur. Bir
iyonlaşma enerjisine eşit veya ondan daha büyük foton, enerjisini iki elektrona
enerjili foton göndermek yeterlidir. İyonlaşma duru- aktaramaz.
munda atom uyarılmıştır ama elektron bir alt sevi-
yeye inemeyeceği için ışıma gerçekleşmez.

SORU 3 ÇÖZÜM

Cıva atomuna ait bazı enerji seviyeleri verilmiştir. a) Cıva atomunu uyarmak için atomun enerji sevi- 193
yelerine eşit enerjili foton göndermek gerekir. Bu
enerjiler 4,86 eV, 6,67 eV, 8,84 ve 10,40 eV’ tur.
Enerji (eV) Atomu iyonlaştırararak uyarmak için ise gönde-
rilen fotonun enerjisi, atomun iyonlaşma ener-
jisine eşit veya ondan daha büyük olmalıdır. Bu
10,40 İyonlaşma n= ∞ durumda 10,40 eV’luk veya daha büyük bir enerji
gönderilmelidir.
8,84 n=4
b) 9 eV enerjili foton, enerji seviyelerinden herhan-
6,67 n=3 gi birine eşit olmadığı için atomu uyaramaz. Fo-
ton 9 eV’luk enerji ile dışarı çıkar.
4,86 n=2 c)

8,84 eV n=4
0 n=1 6,67 eV n=3

4,86 eV n=2
a) Cıva atomunu uyarmak için kaç eV’luk enerjili
foton gönderilmelidir?

b) Cıva atomuna 9 eV enerjili foton gönderildiğin- 0 n=1
de foton hangi enerji değerleri ile dışarı çıkabi-
lir? Spektrum çizgileri n=4 seviyeden (3. uyarılma
seviyesinden) itibaren oluşur ve 6 farklı ışıma
c) Cıva atomuna 8,84 eV enerjili foton gönderile- gözlenir.
rek uyarılan atom kaç farklı ışıma yapabilir?