Page 39 - Fen Lisesi Fizik 12 | 4. Ünite
P. 39

2.


   4.2. BÜYÜK PATLAMA VE EVRENİN OLUŞUMU       4.2. BÜYÜK PATLAMA VE EVRENİN OLUŞUMU                    BÖLÜM
                  4.2. BÜYÜK PATLAMA VE EVRENİN OLUŞUMU

               4.2.3. ATOM ALTI PARÇACIKLAR ARASINDAKİ ETKİLEŞİM KUVVETİ

               Temel parçacıkların özelliklerinin tam olarak anlaşılabilmesi için parçacıklar arasındaki kuvvetlerin de tam
               olarak tanımlanması gereklidir. Doğadaki tüm parçacıklar dört temel kuvvetin etkisi altındadır.
               1. Güçlü Nükleer Kuvvet
               • Temel kuvvetler içerisinde şiddeti en büyük olan kuvvettir.
               • Görevi nötron ve protonları çekirdeğe bağlamaktır. Nükleonları bir arada tutma görevi görür.
               • Yaklaşık olarak 10  m cıvarında etkilidir. Etki mesafesi oldukça kısadır.
                                -15
               2. Elektromanyetik Kuvvet

               • Atom ve moleküllerin bir arada bulunmasını sağlar.
               • Etkisi parçacıklar arasındaki uzaklığın karesiyle ters orantılı olarak azalır. Etki mesafesi uzun bir kuvvettir.
               • Güçlü nükleer kuvvetten sonra büyüklük olarak ikinci sırada yer alır.

               3. Zayıf Nükleer Kuvvet
               • Bazı atomların çekirdeklerinin kararsız olmasına neden olur.
               • Radyoaktif bozunmaların birçoğunda pay sahibidir.
               • Menzili 10  m cıvarındadır. Oldukça kısa menzillidir.
                          -18
               • Elektromanyetik kuvvetten sonra büyüklük olarak üçüncü sırada yer alır.

               4. Kütle Çekim Kuvveti
               • Etki mesafesi uzun bir kuvvettir.
               • Gök cisimleri gibi büyük kütleli cisimler üzerinde etkili olmasına rağmen kütlesi çok küçük olan
                   temel parçacıklar düzeyinde etkisi ihmal edilebilir düzeydedir.                               211
               • Temel kuvvetler içerisinde en zayıf olan kuvvettir.

               Abdus Salam, Sheldon Glashow ve Steven Weinberg
               isimli üç bilim insanı (Görsel 4.2.13), parçacıkların yük-
               sek enerji düzeylerine ulaştığı durumlarda elektroman-
               yetik ve zayıf kuvvetin birleşik bir kuvvet görünümünde
               olduğunu keşfetmişlerdir. Bu üç bilim insanına birlikte
               yaptıkları bu önemli keşiften dolayı 1979 yılında Nobel
               Fizik Ödülü verilmiştir. Elektromanyetik etkileşim ve za-
               yıf etkileşimi beraber tanımlayan matematiksel mode-   Sheldon Glashow          Abdus Salam         Steven Weinberg
               le elektrozayıf teori denir.
                                                              Görsel 4.2.13: 1979 Nobel Fizik Ödülü’nü paylaşan 3 fizikçi

                         UYGULAMA 5



                                                                                          e
                  Atom altı parçacıklar arasında etkileşim kuvvetleri bulunur.
                                                                                              F1
                  F  kuvveti elektron ve protonları birbirine doğru çekmektedir.
                   1
                  F kuvveti ise kuarkları birbirine yapıştırmakta ve proton ile nötron-         d
                   2
                  ları bir arada tutmaktadır.                                          u       u  u F2
                  F  kuvveti ise tüm parçacıkları kütlelerinden dolayı birbirine doğru   d  d
                   3
                  çekmektedir. Diğer kuvvetlere göre çok zayıftır.
                                                                                               F3
                  Buna göre F , F  ve F  kuvvetlerinin isimleri nedir?
                            1  2   3
   34   35   36   37   38   39   40   41   42   43   44