Page 34 - Fen Lisesi Fizik 12 | 4. Ünite

4.

ÜNİTE 4.2. BÜYÜK PATLAMA VE EVRENİN OLUŞUMU
4.2. BÜYÜK PATLAMA VE EVRENİN OLUŞUMU

Nötronların yüksüz parçacıklar olmalarına rağmen Molekül Atom Elektron
manyetik alandan etkilenmesi, nötronların başka
parçacıkların birleşmesinden oluşabileceği fikrini
doğurmuştur. Bilim insanları bu tezi doğrulamak
amacıyla Rutherford deneyine benzer bir deney ta- Madde
sarlayarak 1960’lı yıllarda yüksek hızlara ulaştırılmış Çekirdek
elektronları protonlarla ve nötronlarla çarpıştırmış-
tır. Bu deneyler, proton ve nötronların da kuark adı Proton
verilen daha küçük parçacıklardan oluştuğunu is- Kuark
patlamıştır (Görsel 4.2.10). Yukarı tip

Günümüzde atom altı parçacıkları en iyi açıklayan Aşağı tip
model standart modeldir. Standart model 20. yüz-
yılda parçacık fiziğinin en büyük başarısıdır. Sheldon
Glashow (Şeldın Glassov), Abdus Salam ve Steven Gluon Nötron
Weinberg (Stivın Vaynberg) tarafından 1960’larda
ortaya atılan teori, her geçen gün fizik dünyasındaki
yerini daha da sağlamlaştırmıştır. Görsel 4.2.10: Maddenin temel yapı taşı olan kuarklar

Temel Parçacıkların Standart Modeli

Fermiyonlar Bozonlar

Kütle
206 Yük
Spin

Kuarklar Aşağı Acayip Alt Foton Higgs Bozonu
Yukarı
Gluon
Üst
Tılsım

Leptonlar Elektron Müon Tau Z Bozonu

Elektron Nötrinosu Muon Nötrinosu Tau Nötrinosu
I. Nesil II. Nesil III. Nesil W Bozonu

Şekil 4.2.1: Standart modele göre temel parçacıklar

Şekil 4.2.1’de gösterildiği gibi standart modele göre maddenin en küçük yapı taşları kuarklar ve leptonlardır.
Bu madde parçacıklarına fermiyon denir. Fermiyonlar kesirli spin sayılarına sahip parçacıkların genel adıdır.
Evren; kuarklar, leptonlar ve kuvvet taşıyıcılarından oluşmuştur. Madde parçacıkları arasındaki etkileşimlere
aracılık eden kuvvet taşıyıcılarına ise bozon denir. Bozonlar tam sayılı spine sahip parçacıkların genel adıdır.