Page 29 - Fen Lisesi Fizik 12 | 4. Ünite

2.

4.2. BÜYÜK PATLAMA VE EVRENİN OLUŞUMU
4.2. BÜYÜK PATLAMA VE EVRENİN OLUŞUMU BÖLÜM

HAZIRLIK

1. Karanlık madde ışık ile etkileşime girmiyorsa ona madde denebilir mi? Tartışınız.
2. Evrenin genişlemesi, evrende var olan tüm yapıların ortak bir noktası olduğunu
gösterir mi? Açıklayınız.

201

OKUMA PARÇASI

Sayısız gök ada, yıldız ve gezegenin evrenin büyük bir kısmını kapladığı düşünülebilir fakat bu yapılar evre-
nin yaklaşık % 5’ini oluşturur. Bu durumda geriye kalan %95’lik kısmın ne olduğu ilgi çekmektedir. Gözle
görülemeyen bu kütle, bilim tarafından karanlık madde ve karanlık enerji olarak tanımlanmaktadır.

Güneş’e yakın gezegenlerin daha hızlı dönmesi, Samanyolu gök adasının merkezindeki yıldızların dıştaki
yıldızlara göre daha hızlı dönmesi fikrinin oluşmasına neden olabilir. Durumun böyle olmadığı anlaşılınca
merkeze yakın yıldızların daha yavaş dönmesi, boşlukları dolduran bir kütle olmalı fikrini ortaya çıkarmış-
tır. Karanlık maddenin henüz tam olarak ne olduğu bilinmese de ışık ile etkileşime girmediği fakat kütle
çekim etkileriyle etkisini gösterdiği bilinmektedir.

Karanlık enerji ise evrenin genişlemesi ile ilgili bir durumdur, evrenin tamamını doldurur. Karanlık enerji
ile ilgili bilgiler daha sınırlıdır. Karanlık madde gök adaların birbiri ile dengede kalmasını sağlayan, karan-
lık enerjinin ise evreninin genişlemesine neden olan madde olduğu düşünülüyor. Bilim insanları karanlık
madde ve karanlık enerjinin farklı madde olduğunu düşünüyorlar. Karanlık madde ve karanlık enerji
görülmemektedir. 1932 yılında Jan Hendrik Oort (Yan Hendirek Oort) tarafından ilk defa ortaya atılan bu
iddialar bilim insanları tarafından hâlen araştırılmaktadır.