Page 33 - Fen Lisesi Fizik 12 | 4. Ünite

2.

4.2. BÜYÜK PATLAMA VE EVRENİN OLUŞUMU
4.2. BÜYÜK PATLAMA VE EVRENİN OLUŞUMU 4.2. BÜYÜK PATLAMA VE EVRENİN OLUŞUMU BÖLÜM

BİLGİ

CERN’de her yıl lise öğrencileri için
“Okullar için Demet Hattı (Beamli-
ne for Schools – BL4S)” yarışması
düzenlenmekte ve öğrencilerin
CERN’i görüp oradaki laboratuvar-
larda çalışması için imkân sağlan-
maktadır.
http://cern.ch/bl4s adresini
ziyaret ederek bu etkinlik hakkında
bilgi alabilirsiniz. CERN’de şu anda
çalışan Türk bilim insanlarının
olduğunu ve sizin de bir gün kendi
ülkemizde benzer çalışmalar ger- Görsel 4.2.8 CERN’de bulunan 27 km uzunluğundaki
çekleştiren bilim insanlarından biri halka şeklinde tüneller
olabileceğinizi unutmayınız.

4.2.2. ATOM ALTI PARÇACIKLAR VE STANDART MODEL 205

Atomların bir zamanlar maddenin parçalanamayan
yapı taşları oldukları düşünülüyordu. 20. yüzyılın
başlarındaki keşifler, atomların temel parçacıklar ol-
madığını elektron, proton, nötron gibi daha küçük
bileşenleri olduğunu gösterdi (Görsel 4.2.9).

Görsel 4.2.9: Atomun genel yapısını gösteren bir model

1932 yılında nötronun da keşfedilmesinden sonra fizikçiler artık atomun yapısını anladıklarını ve atomu oluş-
turan temel parçacıkları bulduklarını düşünüyorlardı. Fakat durumun böyle olmadığı ileriki yıllarda anlaşıldı.

Protonlar, nötronlar ve elektronlar parçacık fiziği denen buzdağının sadece görünür kısmıdır. 20. yüzyı-
lın ikinci yarısında parçacık hızlandırıcılarının yapılması ve bilinen parçacıklar arasındaki yüksek enerjili
çarpışma deneyleriyle birlikte yeni atom altı parçacıklar keşfedilmiştir. Bu parçacıklar genel olarak oldukça
kararsız parçacıklardır. Burada kararsız sözcüğü çok kısa bir süre gözlenebilen kısa ömürlü parçacıklar için
kullanılmıştır.

Yapılan bu deney ve araştırmaların sonucunda tüm atom altı parçacıkları tek çatı altında toplayan, onların
bir nevi soyağacını çıkaran bir model ortaya kondu ve buna standart model adı verildi.