Page 22 - Fen Lisesi Kimya 11

Atomların elektron dizilimleri kendine en yakın soy gazın elektron
diziliminden yararlanılarak kısaltılabilir. Bu şekildeki kısa gösterim elekt-
ron diziliminde kolaylık sağlar. Aşağıda bazı atomların kısaltılmış elekt-
ron dizilimleri gösterilmiştir.

2
C: [ He] 2s 2p 2 Na: [ Ne] 3s 1
6 2 11 10
2
P: [ Ne] 3s 3p 3 Ca: [ Ar] 4s 2
15 10 20 18
10
2
2
3
V: [ Ar] 4s 3d Se: [ Ar] 4s 3d 4p 4
23 18 34 18
İyonların Elektron Dizilimi
İyonların elektron dizilimi nötr hâldeki atomların elektron dizilimle-
rinden farklıdır. İyonların elektron dizilimi yazılırken iyonun, katyon ya
da anyon hâline geçerken verdiği veya aldığı elektron sayıları dikkate
alınır. Elektron dizilimi s veya p orbitali ile sonlanan nötr bir atom katyon
hâline geçerken elektronlar en yüksek baş kuantum sayısına sahip (n)
katmandan öncelikle ayrılır. Nötr bir atom anyon hâline gelirken de en
son orbitale elektron alabilir. Nötr hâldeki bir atomun elektron dizilimi
2
ns (n-1)d ile sonlanıyorsa bu atomdan öncelikle uzaklaşan elektron
Bilgi Kutusu ns orbitalindeki elektronlardır. ns orbitalindeki elektronlar uzaklaştıktan
sonra (n-1)d’deki elektronlar uzaklaşmaya başlar.
Nötr bir atom, katyon hâline
3d orbitallerinde bulunan elektronlar 4s orbitalinde bulunan elektron-
gelirken elektronlar öncelikle
lara göre çekirdeğe daha yakındır. Böylelikle 3d orbitallerindeki elekt-
en büyük n değerine sahip
ronlar 4s orbitalindeki elektronlara göre çekirdek tarafından daha çok
orbitalden, n değeri eşit olan
çekilir. Bu nedenle Sc ve Fe atomları katyon hâline gelirken öncelikle 4s
orbitallerde ise ℓ değeri bü-
orbitallerinden elektron verir.
yük olan orbitalden ayrılır.
İyonların elektron dizilimleri yazılmadan önce atomun nötr hâldeki
elektron dizilimlerine bakılarak atomların hangi orbitallerden elektron
verebileceği kolaylıkla anlaşılır. Böylelikle atomların anyon ve katyon
hâllerinin elektron dizilimleri doğru yazılmış olur. Aşağıda bazı atomla-
rın nötr, anyon ve katyon hâlinde elektron dizilimleri verilmiştir.

5 +
3
2
2
2
2
N: 1s 2s 2p 3 N ¯: 1s 2s 2p 6 N : 1s 2
7 7 7
4 +
2
2
2
6
6
2
2
2
2
2
2
S: 1s 2s 2p 3s 3p 4 S ¯: 1s 2s 2p 3s 3p 6 S : 1s 2s 2p 3s 2
6
16 16 16
2 +
2
6
2
6
6
2
2
2
2
Ca: 1s 2s 2p 3s 3p 4s 2 Ca : 1s 2s 2p 3s 3p 6
20 20
+
2
2
2
2
6
6
2
1
2
6
6
Sc: 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 1 Sc : 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 1
2
21 21
3 +
2 +
6
2
6
2
2
6
2
Sc : 1s 2s 2p 3s 3p 3d 1 Sc : 1s 2s 2p 3s 3p 6
2
2
21 21
2 +
2
6
2
Fe: 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 6 Fe : 1s 2s 2p 3s 3p 3d 6
6
6
2
2
2
2
6
2
26 26
3 + 2 2 6 2 6 5
Fe : 1s 2s 2p 3s 3p 3d
26
Proton sayıları farklı, elektron sayıları ve elektron dizilimleri aynı
olan taneciklere izoelektronik denir.
34 KİMYA 11. SINIF