Page 2 - Fen Lisesi Kimya 10 | 2. Ünite

1. BÖLÜM GAZLARIN ÖZELLİKLERİ VE
GAZ YASALARI

■ Gazları katı ve sıvılardan ayıran özellikler nelerdir?
■ Gazların betimlenmesi ve gaz taneciklerinin davranışları nelere bağlı
olarak değişir?
■ Gazların genel özelliklerini ölçme yöntemleri nelerdir?
Gezegendeki en önemli gaz karışımı olan atmosfer, yer çekimi kuv-
veti tarafından yeryüzünde ince bir tabaka hâlinde tutulan gaz kütlesi-
dir. Atmosferin kütlesinin yarısı deniz seviyesinden itibaren 5,5 km’lik
yüksekliğin alt kısmında yer alır. Dünya’nın basketbol topu büyüklü-
ğünde görülebildiği bir noktadan bakılabilseydi atmosfer ancak 1 mm
olarak ölçülebilirdi. Atmosfer; hacimce %78,08 N , %20,94 O , %0,93
2 2
Ar ve yaklaşık %0,05 diğer gazlardan oluşan bir karışımdır. Atmosfer
tabakası yerküreyi zararlı ışınlardan korur. Hayat için gerekli olan oksi-
jen, azot, karbon dioksit, su gibi maddeleri sağlayan bu tabakanın zarar
görmemesi için küresel boyutta önlemler alınmalıdır (Görsel 2.1).
Gaz davranışlarını açıklayabilmek için gazların genel özelliklerinin ve
Görsel 2.1: Atmosfer betimlenmesinde kullanılan birimlerin bilinmesi gerekir. Gaz davranışları,
gazların kimyasal özelliklerine bağlı olmayıp fiziksel özelliklerine bağlıdır.
Gazlar, maddenin katı ve sıvı hâline göre en düzensiz ve en yüksek
enerjili hâlidir. Katı ve sıvı hâle göre gaz hâlde tanecikler arası boşluk
çok fazla, tanecikler arası çekim kuvveti en azdır (Görsel 2.2).

Görsel 2.2: Gaz, sıvı ve katılarda tanecikler

Gazların Genel Özellikleri
■ Saydamdır ve çoğunluğu renksizdir.
■ Belirli bir hacmi ve sınırlı yüzeyi yoktur.
■ Bulunduğu kabı doldurarak kabın şeklini alır.
■ Hacmi bulundukları kabın hacmine eşittir.
■ Kabın her yerinde aynı basıncı yapar.
Görsel 2.3: Basınçla sıkıştırılan
gazların bisiklet tekerleğini şişirmesi ■ Tanecikleri titreşim, öteleme ve dönme hareketi yapar.
■ Basınç uygulanarak sıkıştırılabilir (Görsel 2.3).
■ Sıcaklık artışı ile genleşebilir.

94 KİMYA 11. SINIF