Page 7 - Fen Lisesi Kimya 10 | 2. Ünite

GAZLAR

Gaz moleküllerinin oluşturduğu toplam kuvvetin ölçülmesinin zor ol-
F
P =
ması nedeniyle denkleminin gazlara uygulanması güçtür.
A
Bir gazın basıncı, sıvı basıncıyla kıyaslanarak dolaylı yoldan ölçülür.
Sıvı basıncı, sıvı yüksekliği (h) ve sıvının özkütlesi (d) ile doğru orantı-
lıdır. Sıvı basıncı, kullanılan cam tüpün şekli ve kesitine bağlı değildir.
Bir sıvı, açık hava basıncının ve sıcaklığın aynı olduğu yerde Görsel
2.10’daki gibi farklı şekil ve hacimdeki kaplara konulduğunda sıvı yük-
seklikleri eşit olur.
Sıvı basıncı P = h d g formülü ile hesaplanır.

Formülde P basıncı, h sıvı yüksekliğini, d sıvı özkütlesini, g yer çeki-
mi ivmesini gösterir. Barometredeki yükseklik; kullanılan sıvının özküt-
lesine, mutlak sıcaklığına, açık hava basıncına ve tüpteki gazın basın- Görsel 2.10: Farklı şekil ve hacim-
cına bağlıdır. lerdeki kaplarda eşit seviyedeki sıvı
yükseklikleri
Barometrede cıva yerine farklı sıvılar kullanılırsa sıvı yüksekliği

h d = h d
Hg Hg X X
bağıntısı ile hesaplanır.

Örnek

Atmosfer basıncının 750 mmHg olduğu bir ortamda cıvalı barometre ile ölçüm yapılmaktadır. Baro-
3
3
metrede cıva yerine su kullanılırsa yükseklik kaç cm olur? (d = 13,6 g/cm , d = 1 g/cm )
Hg su
Çözüm

Barometrede cıva yüksekliği ortam basıncına eşit olur. Bu durumda cıva yüksekliği 750 mm = 75 cm

h d = h d
Hg Hg su su
75 . 13,6 = h .1 h = 1020 cm olur.
su su

2.2. Alıştırma

3
Barometrede özkütlesi 2,72 g/cm olan X sıvısı kullanıldığında yükseklik 350 cm ölçülüyor. Baromet-
3
renin bulunduğu ortamda açık hava basıncı kaç mmHg’dır? (d =13,6 g/cm )
Hg

99
KİMYA 11. SINIF