Page 27 - Fen Lisesi Kimya 10 | 2. Ünite

GAZLAR

a) Kinetik Teori, Graham Difüzyon ve Efüzyon Yasası

Kinetik Teori
■ Gazlar bulundukları kapta birbirlerine oldukça uzakta bulunan, her
yöne doğru hızlı, sürekli, doğrusal ve zikzaklı hareket eden tanecik-
lerden oluşmuştur. Gaz moleküllerinin bu hareketine Brown hareketi
denir (Görsel 2.20).
■ Gaz taneciklerinin hacmi bulundukları kabın hacmi yanında önem-
senmeyecek kadar küçük olduğundan ihmal edilebilir. Bu nedenle
kap hacmi gaz hacmi olarak alınır.
■ Gaz tanecikleri rastgele hareketleri sırasında birbirleriyle çarpışır. Bu
çarpışmalar dışında birbirleri ile etkileşmedikleri, yani aralarında itme
ve çekme kuvvetlerinin olmadığı kabul edilir. Kendi aralarında esnek
çarpışmalar yaparak sadece bir tanecikten diğerine enerji aktarılır ve
toplam enerjide bir değişme olmaz.
Görsel 2.20: Gaz taneciklerinin
■ Gaz tanecikleri rastgele hareketleri sırasında bulundukları kabın iç hareketleri (Brown hareketi)
yüzeylerine çarpmaları sonucu kaba bir basınç uygular. Bu çarpma-
lar esnek çarpışma olup sadece taneciklerin yeri ve hızını değiştirir.
■ Bütün gazların belirli bir sıcaklıkta ortalama kinetik enerjileri sabit
olup birbirine eşittir. Gazın ortalama kinetik enerjisi, cinsine bağlı ol-
mayıp sadece sıcaklıkla değişir.
E α T
k
■ Gaz taneciklerinin ortalama kinetik enerjileri (E ) mutlak sıcaklıkla (T)
k
doğru orantılıdır.

Bu varsayımlara göre aralarında itme ve çekme kuvvetleri olmayan, Bilgi Kutusu
molekül hacimlerinin sıfır olduğu, birbirleriyle ve kabın yüzeyleriyle esnek
Aynı sıcaklıkta bütün gaz mo-
çarpışmalar yapan molekül topluluklarına ideal gaz denir. Bu varsayım-
leküllerinin ortalama kinetik
lara tam olarak uyan bir gaz yoktur. Ancak gerçek gazlar düşük basınç ve
enerjileri eşittir.
yüksek sıcaklıkta ideale yaklaşır.
Herhangi bir T sıcaklığında bir molekül ortalama olarak nasıl bir hız-
la hareket eder? Gazların kinetik kuramından elde edilen sonuca göre bir
gazın bir molünün toplam kinetik enerjisi

3
E = RT’dir.
k 2
Tek bir molekülün ortalama kinetik enerjisi

1
eşitliğinden hesaplanır.
E = mѵ
2
k 2
Bu durumda 1 mol molekülün (N tane) ortalama kinetik enerjisi
A

1
N ( mѵ ) ye eşit olur.
2
A 2

119
KİMYA 11. SINIF