Page 29 - Fen Lisesi Kimya 10 | 2. Ünite

GAZLAR

Gazların difüzyonu her zaman yavaş meydana gelir. Aynı koşullarda
mol kütlesi hafif olan bir gaz mol kütlesi ağır olan bir gazdan daha hızlı
yayılır.
1832 yılında İskoç kimyacı Thomas Graham (Tamıs Gırehem)
(Görsel 2.22), aynı sıcaklık ve basınç koşullarında gazların difüzyon
hızlarının, mol kütlelerinin karekökleriyle ters orantılı olduğunu bulmuş-
tur. Bu ifade, Graham’ın Difüzyon Yasası olarak bilinir Kinetik Teori’ye
göre sıcaklıkları eşit olan iki farklı gazın ortalama kinetik enerjileri de
eşittir ve matematiksel ifadesi aşağıdaki gibidir:

E = E (T = T )
k 1 k 2 1 2
m: kütle ѵ: hız Görsel 2.22: Thomas Graham
(Temsilî)
1
1 m ѵ = m ѵ 2
2
2 1 1 2 2 2
ѵ m
1 = 2
ѵ m
2 1

Bu eşitlik Graham Difüzyon Yasası’nın matematiksel ifadesidir. Bir mad-
denin molekül kütlesi mol kütlesi ile orantılı olduğundan kütlesi yerine
mol kütlesi alınabilir.

ѵ M
1 = A 2
ѵ M
2
A 1
Formülde ѵ gazların difüzyon hızını, M ise mol kütlelerini gösterir.
A
Aynı koşullardaki gazların özkütleleri (d) mol kütleleriyle doğru orantılı
olduğundan gazların difüzyon hızları için

ѵ M d
1 = A 2 = eşitliği de yazılabilir.
2
ѵ M d
2
A 1 1
Aynı mol kütlesine sahip farklı gaz taneciklerinin yayılma hızları sadece
mutlak sıcaklıklarına (T) bağlı olarak değişir.

ѵ T
1 = 1
ѵ T
2 2
Mol kütleleri ve sıcaklıkları farklı olan gazlar için

ѵ M T
1 = eşitliği yazılabilir.
1
A 2
ѵ M T
2
A 1 2
Gazların aynı koşullarda yayılma hızları, yayılma süreleri (t) ile ters
orantılıdır. Buna göre
ѵ t
2
1 = eşitliği yazılabilir.
ѵ t
2 1

121
KİMYA 11. SINIF