Page 8 - Fizik 10 | 1. Ünite

1. ÜNİTE: ELEKTRİK VE MANYETİZMA

“Katı b�r �letken�n d�renc�” deney�nde elektr�ksel d�renc�n tel�n uzunlu-
ğuna, kes�t alanına ve �letken�n c�ns�ne göre değ�şt�ğ� görülmekted�r.
Buna göre elektr�ksel d�renç, �letken�n boyu (, ) �le doğru, �letken�n kes�t
Tablo 1.1: Bazı İletkenler�n Öz alanı (A) �le ters orantılıdır (Şek�l 1.5).
D�renç Değerler�
o
20 C Öz D�renç İletken�n b�r�m uzunluğu ve b�r�m kes�t�ndek� parçasının akımın geç�ş�ne
İletken�n karşı gösterd�ğ� d�rence öz d�renç den�r. Öz d�renç, ρ (ro) sembolüyle
Adı Değerler� (ρ) m). Öz d�renç maddeler �ç�n
(X $ m) göster�l�r. SI’da b�r�m� Ohm $ metre’d�r ( X $
Alüm�nyum 2,82x10 -8 ayırt ed�c� b�r özell�kt�r (Tablo 1.1).
Bakır 1,7x10 -8 B�r �letken�n d�renc�
Dem�r 10x10 -8 ,
Gümüş 1,59x10 -8 R = $ ρ A bağıntısıyla bulunur.
Altın 2,44x10 -8 ρ : İletken�n öz d�renc� (X $ m) ,
Karbon 3,5x10 -5 A
Plat�n 11x10 -8 , : İletken�n boyu (m) Şek�l 1.5: İletken tel
Wolfram 5,6x10 -8 A : İletken�n d�k kes�t alanı (m )
2

 Örnek

 S�mülasyon Öz d�renc� ρ, boyu , ve kes�t alanı A olan b�r �letken�n d�renc�n�
artırmak �ç�n
I. İletken�n boyu artırılmalı.

II. İletken�n kes�t alanı artırılmalı.
III. Öz d�renc� daha büyük olan aynı boyutlarda b�r �letken kullanılmalı.
B�r �letken�n d�renc�n�n bağlı
olduğu değ�şkenler� karekoddan �şlemler�nden hang�ler� tek başına yapılab�l�r?
yararlanarak �nceley�n�z.

 Çözüm
B�r �letken�n d�renc�, öz d�renc� ve boyu �le doğru orantılı olurken d�k
kes�t alanıyla ters orantılıdır. Bu nedenle I ve III. öncüller doğrudur.

Hatırlatma
Hatırlatma
Sıra Sizde - 2
Tungsten flamanlı lambaların
(ampul) �ç�ndek� tel, b�r Aşağıda numaralar �le ver�len �fadeler�, harf �le ver�len �fadelerle
d�rençt�r. eşleşt�r�n�z.
1. B�r�m yükün devrey� dolaşması �ç�n harca-
nan enerj�d�r. ( ) a) Elektr�ksel d�renç
2. B�r madden�n, elektronların hareket�ne
karşı gösterd�ğ� zorluktur. ( ) b) Potans�yel farkı
3. B�r �letken�n d�k kes�t�nden b�r�m zamanda c) Akım ş�ddet�
geçen yük m�ktarıdır. ( )

20 10. SINIF FİZİK