Page 38 - Fizik 9 | 4.Ünite

4.5.1 YENİLENEMEZ VE YENİLENEBİLİR ENERJİ

KAYNAKLARI

Yaşamın her alanında enerjiye ihtiyaç vardır. Artan dünya nüfu-
su, ihtiyaçlar ve gelişen teknoloji nedeniyle enerji ihtiyacı her geçen
gün daha da artmaktadır. Kaynakların tükenme tehlikesi, çeşitli çev-
re sorunları ve daha verimli enerji üretimi çabaları alternatif enerji
kaynaklarının arayışını hızlandırmıştır.
Kömür, petrol, doğal gaz gibi kullanıldıkça tükenen ve kısa za-
manda yeniden oluşamayan enerji kaynaklarına yenilenemez
enerji kaynakları adı verilir. Son yüzyılın en çok kullanılan enerji
kaynakları fosil yakıtlardır. Mineral yakıtlar da denilen fosil yakıtlar,
bitki ve hayvan kalıntılarının milyonlarca yıl kaya katmanları arasın-
da sıkışması ya da bu katmanların altında birikmesi sonucunda olu-
şurlar. Oluşması binlerce yıl süren fosil yakıtlar hızla tükenmektedir.
Dünya üzerinde en çok rezerve sahip olan enerji kaynağı kö-
mürdür (Grafik 4.5.1). Yapılan araştırmalarla öngörülen senaryolara
göre artan elektrik ihtiyacının karşılanmasında en çok ihtiyaç du-
yulan enerji kaynağı da kömür olacaktır. Kömürü doğal gaz takip
etmektedir. Petrolün elektrik üretimindeki payının hızla düşmesi-
ne bakılarak petrolün daha hızlı tükendiği yorumu yapılabilir. Yine
Grafik 4.5.1ʼe göre elektrik üretimindeki payını en çok arttıran enerji
kaynağının yenilenebilir enerji kaynağı olduğu görülür.

Grafik 4.5.1: Dünya Elektrik Üretiminde Enerji Kaynaklarının Payları (2000-2040)
Kullanıldıkça tükenmeyen, sürekli ve tekrar kullanılabilen kay-
naklara yenilenebilir enerji kaynakları denir. Yenilenebilir enerji
kaynaklarına verilebilecek en iyi örnek Güneş ve rüzgârdır. Yenile-
nebilir enerji kaynakları, sürdürülebilir enerji ve temiz üretimin başro-
lündedir. Sürdürülebilir enerji, gelecekte ihtiyaç duyulacak enerjinin
üretileceği kaynakları tüketmeden bugünün ihtiyacını karşılamak ve
bugünkü enerji kaynaklarının yeter miktarda ve erişilebilir olmasını
sağlamaktır. Kısa süre önce kişi başına düşen enerji tüketim mikta-
rı gelişmişlik göstergesiyken bugün bu bakış değişmiştir. Daha az
enerjiden daha çok üretim gerçekleştirilmesi gelişmişlik göstergesi
hâline gelmiştir. Enerji tasarrufu yapmanın önemi gün geçtikçe daha

198 ENERJİ ENERJİ