Page 404 - Tarih 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı TARİH 10 118
Kavram Öğretimi

Bilecik’te pazara bardak satmaya gelen yerli gayrimüslimler, Germiyanlı Türklerin haksızlığına uğ-
rayınca onların hakkını alan ve kendilerine güvence sağlayan Osman Bey olmuştur. Bundan sonra
gayrimüslimlerin kadınları bile rahat bir şekilde pazara gelmeye başlamışlardır.

(Gülcan Avşin Güneş, “Osmanlı Devleti’nin Gayrimüslimlere Bakışı ve Klasik Dönem Millet Sistemi”,
Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi, C.1, S.2, 2015, ss.9.)

Ömer Lütfi Barkan, Süleymaniye inşaat defterlerini yayınladığı zaman, gördük ki o muhteşem camiyi
yapan sanatkârların, amelelerin, ustaların her biri belirli bir loncaya bağlı ve o loncalarda belirli bir
etnik grubu temsil ediyor. Meselâ, Süryanilerin ve Ermenilerin taşçı olduğunu, başkalarının neccar
olduğunu; yani doğramacı, marangoz olduğunu görüyoruz. O güzelim ince cam işleri, vitraylar Türk-
lerin. Yani, zanaatlar ve sanatlar etnik kafaya göre etnik yapılanmaya göre teşekkül etmektedir.

(İlber Ortaylı, “Osmanlı İmparatorluğunda Gayri Müslimler”, Perşembe Konferansları 11- Rekabet Kurumu, 2000, ss.95-119.)
Sultan adil olursa reayaya dirlik düzen gelir; dirlik içindeki reaya bol üretim yapar, refaha ulaşır; bol
ürün alan reaya çok vergi verir; vergiler devlet hazinesini doldurur, hazinesi zenginleşen sultan, bü-
yük ordu besler; kuvvetli orduya sahip olan sultanın gücü artar. Adaletli olması öğütlenen hükümda-
rın, bu koşulu yerine getirebilmesi için geliştirilen yönetim anlayışı ve buna dayalı toplumsal düzenin
özünde de kişilerin devlete itaati yatıyordu.

(Özer Ergenç, “Osmanlı Klasik Düzeni Ve Özellikleri Üzerine Bazı Açıklamalar”, Osmanlı Ansiklopedisi, Yeni Türkiye Yayınları,
Ankara 1999, C.4, ss.34)

1. Gayrimüslimler ile ilgili verilen bilgilerden hangilerini ilginç buldunuz? Neden?

2. Yönetenler dışındakilerin hiçbir ayrım gözetmeksizin reaya kabul edilmesinin sebepleri neler olabilir?

3. XIX. yüzyıldan itibaren Osmanlı Devleti, hâkimiyeti altındaki gayrimüslimler ile hangi nedenlerle
sorun yaşamış olabilir?

221
Hazırlayan: Leyla ŞAFAK