Page 405 - Tarih 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
119 TARİH 10 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
7. ÜNİTE : KLASİK ÇAĞDA OSMANLI TOPLUM DÜZENİ> 7.1. Toplumun Harcı, Millet Sistemi
Kavram : Mezhep
Genel Beceriler : Bilgi Okuryazarlığı Becerisi
Alan Becerileri : Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Çalışmanın Adı OSMANLIDA HUZUR VE ASAYİŞ 20 dk.
Çalışmanın Amacı Osmanlı Devleti’nde millet sistemi içinde mezhebin etkisini değerlendirebilme.

Yönerge: Aşağıdaki soruları metinden hareketle cevaplayınız.

Osmanlıların gösterdiği hoşgörü ve geliştirdiği sistem sayesinde Osmanlı ülkesinde yaşayan çeşitli
dinlere, mezheplere ve ırklara mensup insanlar asırlarca her türlü görünüşleriyle İslam kültür ve me-
deniyeti çerçevesi içerisinde varlıklarını koruyabildiler, bu sistem sayesinde asırlarca din ve mezhep
kavgalarının devam ettiği Orta Doğu’da, Kafkaslarda ve Balkanlarda huzur ve asayiş sağlanabildi.
Osmanlı Devleti’ni oluşturan topluluklar; Müslümanlar, Rumlar, Ermeniler ve Yahudiler şeklindey-
di. Gayrimüslim Osmanlı toplumları içinde en önemli unsur, Rum Ortodoks Kilisesi etrafında topla-
nan Hristiyanlardı. Ortodoks patrikliğine bütün Ortodoks kavimler üzerine ruhani egemenlik hakları
verilmişti. Eflak-Boğdan bölgelerine Fener soylu Rum ailelerinden prensler tayin edilmişti. Ayrıca;
Avrupa ile ilişkiler artınca tercümanlık görevlerine de Rumlar atanıyordu. Osmanlı Devleti bu yö-
nüyle adeta bir İslam-Hristiyan Ortodoks birliği manzarası arz ediyordu. Balkanlarda, Anadolu’da
ve Suriye’de bulunan gayrimüslim toplulukların dinî kurumları daha geniş imtiyazlar verilmek sure-
tiyle bırakılmıştı. Topluluklarda dinî ve mezhebi ayrılık ön planda gelirdi. Mesela hepsi de Ermenice
konuştukları halde Ermeni Gregoryan mezhebine mensup olanlar Katolik ve Protestan Ermenilerle
aynı semtte oturmazlar ve evlilik yapmazlardı. Osmanlıların bu dinî rejimini Batılı yazarlar “Millet
sistemi” terimi ile nitelerler.
(Cevdet Küçük, “Osmanlı Devleti’nde Millet Sistemi”,
Osmanlı Ansiklopedisi, C.4, Edt.Güler Eren, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 1999, s.210’dan düzenlenmiştir.)

1. “Mezhep” nedir?
Tahmini anlam:

Gerçek anlam:

2. Aşağıdaki tabloda boş bırakılan yerlere Osmanlı Devleti’ni oluşturan toplulukları yazınız.

OSMANLI DEVLETİ’Nİ
OLUŞTURAN TOPLULUKLAR

3. Osmanlı Devleti uyguladığı millet sistemiyle neleri amaçlamamış olabilir?

222
Hazırlayan: Yasemin ARDIÇ