Page 169 - sosyoloji

SOSYOLOJİ 11

3. Olası cevaplar:
Çalışma No.: 39
İllerimizi yüksek insani gelişmişlik seviyesine çıkarmak için
Şekil 1. ekonomik yatırımlar doğru ve planlı bir biçimde uygulanmalı,
özellikle iş bulma ve istihdam ülkenin her yerinde desteklen-
1. Olası cevaplar: meli, üretim yapılan her alana yatırım yapılmalıdır. Konut,
Açıklamada belirtilen uzun, sağlıklı ve yaratıcı bir hayat çalışma hayatı ve iş bulma imkanları, gelir , sağlık, eğitim,
yaşamak; bilgi ve eğitim alabilme imkânına sahip olmak ve çevre, güvenlik, yönetime katılım, alt yapı, sosyal yaşam ko-
insana yaraşır bir hayat için gerekli kaynaklara ulaşabilmek nularında gerekli çalışmalar yapılmalı ve yaşam memnuniye-
kriterlerinin tamamını gerçekleştirebilmek için pek çok fak- tini arttırıcı tedbirler alınmalıdır.
törün etkisini düşünmek gerekir. Buradaki en önemli faktör
ekonomi olabilir. Çalışma No.: 41
Fiziksel kaynakların tamamına insanların ulaşabilmesi için
bu kaynakların eksiksiz bir biçimde hizmetlerine sunulması 1. Yönerge:
gerekmektedir. 1. Olası cevaplar:
Ülkemizde herkes internete ulaşamamakta ya da herkes bil- Metropoller nüfus kalabalığından dolayı konut stoku açısın-
gisayara sahip olamamaktadır. Sağlık ve eğitim hizmetlerinin dan zengindir ancak kalabalık nüfusun konut ihtiyacını kar-
herkese eşit bir biçimde ulaştırılması pek çok etkene bağlı ola- şılamak zordur. Bu durum çarpık ve düzensiz kentleşmeyi
rak değişmektedir. beraberinde getirirken, konut sayısı fazla olmasına rağmen
2. Olası cevaplar: konutların kira ve satış değerlerini yükseltmektedir. Kentlerde
Konut, çalışma hayatı ve iş bulma imkanları, gelir, sağlık, eği- ise metropollere göre konut sayısı az olmasına rağmen konut
piyasası daha düzenlidir. Ancak son yıllarda hem kentlerde
tim, çevre, güvenlik, alt yapı, sosyal yaşam vb.. hizmetlerin hem de metropollerde nüfus artışından dolayı toplu konut
tamamına eksiksiz bir biçimde ulaşmak. alanları da artmaya başlamıştır.
Şekil 2. Metropoller ticaret, finans, sanayi, hizmet gibi pek çok sektö-
re ev sahipliği yapar. Metropollerin gelir büyüklüğü kentlere
1. Olası cevaplar: göre fazla olsa da nüfus kalabalığı kişi başı geliri düşürür. Sağ-
• Harita incelendiğinde grupların istisnalar dışında coğrafi lık alanında daha ileri seviyede olan metropoller, çok sayıda
anlamda da birbirine yakın yerler oldukları gözlemlenmek- üniversite, özel (hastane) ve devlet hastanelerini bünyesinde
tedir. barındırdığı için kentlere göre daha fazla hizmet sunar. Metro-
• Bir bölgede ekonomik anlamda büyüyen bir il çevre illeri pollerde iş bulma ve eğitim imkânları daha fazladır.
de etkilemektedir. Metropollerin hızlı şehirleşme ve nüfus artışıyla birlikte ye-
• Bir bölgedeki illerin tamamına yakının bir grup içerisinde şil alanları azalmış, trafik yoğunluğu artmış; çevre, hava, ses
yer alması, çevrede farklı özellikler gösteren yaşam kalitesi ve görüntü kirliliği gibi sorunlar ortaya çıkmıştır. Kentlerde
yüksek bir ilinde bulunmaması durumunda, illerin özellik- belirli bir nüfus ve şehirleşme oranı olduğu için çevreye olan
leri birbirine benzerlikler göstermekte, göstergelerin coğra- olumsuz etkileri daha alt seviyededir. Yeşil alan oranı kent-
fi anlamda birbirine yakın illerde benzer sonuçlar gösterdiği lerde daha fazladır. Hava, çevre, gürültü kirliliği metropollere
ortaya çıkmaktadır. göre azdır.
Metropoller kişi, konut ve toplum güvenliği açısından daha
2. Olası cevaplar: riskli yerlerdir. Günlük insan sirkülasyonu, nüfusun kalabalık
Açıklamada yer verilen göstergeleri göz önünde bulundurdu- olması güvenlik açısından oluşan riskin en önde gelen faktör-
ğumuzda bahsedilen illerin özellikleri ön plana çıksa da bu leridir. Btün metropollerde güvenlik en çok önem verilen ko-
illerin konut, çalışma hayatı ve iş bulma imkânları, gelir, sağ- nudur. Kentlerde asayiş olayları metropollere göre daha azdır.
lık, eğitim, çevre, güvenlik, yönetime katılım, alt yapı, sosyal Sivil toplum kuruluşlarının fazla ve çeşitli olmasından dolayı
yaşam ve yaşam memnuniyeti gibi göstergelerden bir ya da bir metropollerde yönetime katılım daha fazladır. Kentlerde de
kaçı orada yaşayan insanlar tarafından yetersiz görülmektedir. metropollerden örnek alınarak kent konseyi gibi çalışmalarla
3. Olası cevaplarda öğrencinin açıklamalarda verilen göstergele- yönetime katılım ve yönetimde şeffaflık gibi çalışmalar göz-
re göre değerlendirmesi beklenir. lemlenmektedir.
Altyapı ve belediye hizmetlerini metropollerde her yere eşit
Çalışma No.: 40 bir biçimde ulaştırmak oldukça güç, masraflı ve zorlayıcıdır.
Kalabalık nüfus ve her yıl artan yerleşim birimleri su, elektrik,
internet, toplu ulaşım, temizlik, çöp, yol gibi hizmetlerin arzı-
Şekil 3.
nı zorlaştırır ve masraflı hale getirir. Metropol yönetimleri bu
1. Olası cevaplar: hizmetleri karşılamak için oldukça çok finansman ve persone-
le ihtiyaç duymaktadır. Kentlerde ise bu hizmetlerin arzı met-
Doğu ve Güneydoğu illerinin sınırlı ekonomik imkânları ile ropollere göre daha kolay görünse de son yıllarda kentlerin
bağlantılı olarak kentsel yaşam kalitesinin düşük olması ko- de nüfusunun artması, altyapı hizmetlerinin organizasyonunu
nut, çalışma hayatı ve iş bulma imkânları, gelir, sağlık, eğitim, kentlerde de zorunlu kılmaktadır. Kentlerde de bu hizmetler
çevre, güvenlik, yönetime katılım, alt yapı, sosyal yaşam ve personel, araç ve hizmetler yönüyle masrafı artırmaktadır.
yaşam memnuniyeti gibi göstergelerden bir ya da birkaçının
yetersiz olması Metropoller sosyal yaşamın merkezi olan yerlerdir. Sanat, eğ-
lence, spor, kültür, turizm, hizmet gibi pek çok alanda metro-
2. Olası cevaplar: poller ön plana çıkmıştır. Kentlerde bu alanlardaki faaliyetler
Yaşam maliyeti, alım gücü, barınma maliyeti ve tatminkâr bir sınırlıdır.
iş bulma fırsatı gibi özellikler ekonomik yaşanabilirlik açısın- Kentsel yaşam kalitesi anlamında metropollerin iş bulma, sos-
dan yaşam kalitesini arttırıcı tedbirler alınmalıdır. yal imkânlar, sağlık ve eğitim imkânları daha gelişmiştir fakat
Özellikle kırsal yerler ve küçük kentlerde konut, çalışma ha- bu olumlu özelliklerin yanında trafik, çevre kirliliği, güvenlik,
yatı ve iş bulma imkânları, gelir, sağlık, eğitim, çevre, güven- nüfus artışı ve pahalılık metropollerin olumsuz özellikleri ola-
lik, yönetime katılım, alt yapı, sosyal yaşamla ilgili yaşam rak karşımıza çıkmaktadır.
memnuniyetini arttırıcı tedbirler hem merkezi hükümet hem Kentler konut, trafik, çevre, güvenlik ve altyapı gibi alanlarda
de yerel yöneticiler tarafından gerekli çalışmalar yapılmalıdır. insanların mutlu olduğu bir yer olabilir ancak çalışma hayatı,
Üretim desteklenerek insanları yaşadıkları yerde mutlu kıla- iş bulma imkânları, sosyal imkânlar ve üretim açısından geri
cak çalışmalar yapılmalıdır. kalmış olabilir.
166