Page 171 - Kimya 9 | Kavram Öğretimi Çalışması

95 KİMYA 9

4. ÜNİTE : MADDENİN HÂLLERİ > 4.5. Plazma > 4.5.1. Plazma
Kavram : Plazma
Genel Beceriler : Karar Verme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı ATMOSFERDEKİ PLAZMA 10 dk.
Çalışmanın Amacı Plazma kavramını açıklayabilme.
Yönerge: Verilen bilgilerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

İyonosfer, yer yüzeyinden yaklaşık 80 km yükseklikten
başlayıp 600 km’ye kadar uzanan ve iyonize gazlardan
oluşan bir atmosfer tabakasıdır.

İyonosferde bulunan oksijen ve azot gazla-
UV
rındaki elektronlar, Güneş’ten gelen ışın- Işını Elektron kopar
lardaki enerjiyi alır. Böylece gaz atomların-
daki elektronların sahip olduğu enerji artar.
Enerjisi artan elektronlar, üst enerji seviye-
lerine geçer. Gelen ışının enerjisi, elektronu +
dış yörüngeden tamamen koparacak kadar
büyükse elektron atomdan ayrılarak serbest
hâle geçer. Elektronunu kaybeden atom ise
Oksijen atomu ( + ) yüklü ( ) yüklü
pozitif yüklü iyon hâline gelir. Böylece ortam-
oksijen iyonu elektron
da serbest dolaşan elektronlar ve artı yüklü
gaz iyonları oluşur.

Atmosferin iyonosfer tabakası, doğal bir
( ) yüklü plazma örneğidir. İyonosfer katmanında
(+) yüklü (+) yüklü
elektron nötr gaz molekülleri ve atomların yanı
oksijen iyonu Azot azot iyonu
sıra (+) yüklü gaz iyonları ve (-) yüklü
atomu
elektronlar da bulunur. Plazmada (+)
Nötr N (g) ( ) yüklü ve (-) yüklü taneciklerin varlığı elektrik
2 Oksijen Nötr O (g)
2
molekülü elektron molekülü iletkenliğini arttırır.
atomu

+
İyonosfer tabakası, radyo vericilerinden +
+
çıkan elektromanyetik dalgaları yansıtarak +
+
bu dalgaların oldukça uzak mesafelere
gitmesini sağlar. Yani radyo ve telsizlerin
çalışması iyonosfer tabakası sayesindedir.

Ayrıca son yıllarda yapılan çalışmalarda,
iyonosfer tabakasının uzaydaki uydulardan
gelen ve konum belirlemede kullanılan
GPS sinyallerini de etkilediği belirlenmiştir.
AM/FM
RADYO VERİCİSİ

Görsel 1: Radyo vericisi
170