Page 174 - Kimya 9 | Kavram Öğretimi Çalışması

97
KİMYA 9

5. ÜNİTE : DOĞA VE KİMYA > 5.1. Su ve Hayat > 5.1.3. Suyun Sertlik ve Yumuşaklık Özellikleri
Kavram : Sert/Yumuşak Su
Genel Beceriler : Karar Verme Becerisi
Alan Becerileri : Sınıflandırma Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı ÇILGIN PAZAR 20 dk.
Çalışmanın Amacı Geçici-kalıcı sertliği ve sert suların zararlarını anlayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki metni okuyarak soruları cevaplayınız.

Bu pazar evde herkes çıldırmış gibiydi. Annem elinde su bar-
dağı ile oturma odasına daldı. Başladı söylenmeye: “Hulusi, bu
evin sularında bir şey var. Şu bardağa bir bakar mısın? Leke
içerisinde, yıkandığı belli olmuyor. Ben bununla misafirlerime
nasıl su vereyim? Bu işe bir çözüm bulur musun?” Ardından
ablam söze girdi: “Baba ben de çok şikâyetçiyim, saçlarım iyice
sertleşti ve şekle girmiyor.” Babaannem evin çok soğuk olduğu-
nu ve ısınamadığını, küçük Bora da sabunun hiç köpürmediğini
söyleyince babam bakmakta olduğu faturaları elinden bırakarak
“Galiba ben tüm bu sorunların kaynağını ve elektrik, doğal gaz
faturalarımızın fazla gelmesinin sebebini buldum.’’ dedi. Me-
rakla babama doğru yaklaştım ve “Sorun neymiş babacığım?”
diye sordum. Babam, “Geçen yıl taşındığımız bu bölgenin suları
2+
2+
çok sert yani suyun içerisinde Ca ve Mg iyonları bulunuyor.
3-
Bu iyonlar HCO iyonları ile birleşerek geçici sertlik oluşturur. Görsel: Kireçlenme
Geçici sertlik içeren su kaynatıldığında bu iyonlar CaCO ve MgCO şeklinde tortular oluşturur ve
3 3
bu sayede sudaki sertlik giderilir. Oluşan tortular peteklerde, su ısıtma cihazlarında birikir. Isının bir
kısmı bu tortuları ısıtmak için kullanıldığından faturalarımız bu kadar yüksek geliyor. Yine bu tortular
bardaklarımızın üzerinde lekeler oluşturup anneni kızdırıyor. Ablanın saçlarında birikip onların sert-
leşmesine neden oluyor. Bora’nın sabununun köpürmemesinin ve babaannenin üşümesinin nedeni
de bu tortular.” dedi. Ben “Peki babacığım bir şey yapamaz mıyız?” deyince babam, “Eğer suların
2+
2+
3-
sertliği Mg ve Ca iyonlarının HCO tuzlarından kaynaklıysa geçici sertliktir. Bu durum, kaynatma
ile çöktürülerek giderilir. Mg ve Ca iyonlarına ait klorür ve sülfat tuzlarının oluşturduğu sertlik ise
2+
2+
kalıcı sertliktir ve kaynama ile giderilemez.” diye cevapladı. Ben “Son bir sorum var babacığım. Sert
sular sağlığımız için zararlı mıdır?” diye sordum. Babam, “Sağlığımıza kesin bir zararı bilinmemekle
birlikte öncelikle siz çocukların kemik gelişimi için faydalıdır.” dedi. Her şeyi bilen babam bizi bir kez
daha aydınlattı. Biz de babama teşekkür ettik.
1. Suların sertleşmesine neden olan iyonlar hangileridir? Kalıcı ve geçici sertliğe neden olan iyonlar nelerdir?

2. Suların sert olmasının zararlarını yazınız.

173
Hazırlayan: Kevser ÇETİN