Page 192 - Kimya 9 | Kavram Öğretimi Çalışması

CEVAP ANAHTARLARI KİMYA 9

2. Floresans, bir maddedeki atom veya moleküllerin görünmez
Çalışma No.: 17
ışınları soğurması ve kısa bir süre sonra görünür ışınlar
1. Farklı elementler ısıtıldıklarında farklı frekanslarda ışın salmasıdır. Cilde uygulanan mor ışık ile pigmentasyon
yayar. Elementlerin, alev rengi üzerinde yaptığı değişiklikler değişikliğine sahip bölgedeki atom veya moleküller uyarılır.
(alevin rengini farklı renklere dönüştürmesi) maddeler için Uyarılmış bir atom veya molekülün temel enerji seviyesinde-
ayırt edici bir özelliktir. ki elektronu, soğurduğu enerji sayesinde bir üst enerji seviye-
sine çıkar. Elektronu bir üst enerji seviyesine çıkan, uyarılmış
2. Verilen ısı enerjisi sayesinde elektronlar üst enerji seviyele- ve kararsız olan atom soğurduğu fazla enerjiyi atarak temel
rine çıkar ve temel hâle dönerken aldığı enerjiyi ısı ve ışık enerji seviyesine dönmek ister. Bu aşamada fazla enerjinin
şeklinde yayar. tamamı veya bir kısmı, atom veya molekülden ışık emisyonu
olarak ayrılabilir. Bu şekilde pigmentasyon değişikliğine
3. Bir atomdaki enerji seviyeleri bir dizi düzensiz merdiven uğrayan bölge Wood ışığı altında açık mavi-beyaz görünür.
gibidir. Merdivenin basamaklarına tırmanıldıkça daha çok 3.
enerjiye ihtiyaç duyulur. Bohr atom modeline göre çekirdeğe Öğrenciler verilen kavramlar ile kendi özgün kavram harita-
en yakın enerji seviyesi en düşük enerjiye sahiptir. (-) yüklü larını oluştururlar.
elektronların (+) yüklü çekirdek tarafından çekilmesi için
enerjiye ihtiyaç vardır. Elektron çekirdekten ne kadar uzaksa Çalışma No.: 20
o kadar çok enerji gerekir.
1. Farklı tutarlardaki alışverişler uyarılma olayındaki elektro-
Çalışma No.: 18 nun farklı enerji sevilerine geçerken alması gereken enerji
miktarlarına benzetilebilir.
1. 1. Rutherford’un modeli çekirdek etrafında dönen elektronla-
rın neden çekirdek üzerine düşmediğini açıklayamamıştır. 2. Hakan Bey’in marketten bazı ürünleri alması uyarılma ola-
Ayrıca bu model, elektron davranışını açıklamada yetersiz yında absorbsiyon (soğurma) ve sonrasında aldığı ürünlerin
kaldığı için Bohr yeni bir model geliştirmek için çalışmalara bir kısmını dağıtması ise emisyon (yayma) kavramları ile
başlamıştır. ilişkilendirilebilir.
2. Bohr atom modelinde,
• Elektronun çekirdeğe en yakın ve en düşük enerjili hâline Çalışma No.: 21
atomun temel hâli denir. Temel hâlde atom kararlıdır ve
ışın yaymaz. 1. Elektronlar; atomun yapısındaki temel taneciklerden ilk olarak
keşfedilen, negatif yüklü, çekirdek etrafındaki orbitallerde yer
• Elektronun dışarıdan enerji alarak daha yüksek enerji alan ve kütlesi ihmal edilebilecek kadar küçük olan tanecik-
düzeyine geçmesine atomun uyarılmış hâli denir. Atom lerdir.
uyarılmış hâlde kararsızdır. Kararlı olmak için düşük ener-
jili temel hâle geçer. Temel hâle geçerken aldığı enerjiyi 2. Elektronun yükü miktar olarak protonun yükü ile eşit ancak
ışıma olarak geri verir. zıt işaretlidir. Bu nedenle nötr bir atomun elektron sayısı
• Yayılan ışığın enerjisi, iki enerji düzeyi arasındaki enerji çekirdeğindeki proton sayısına eşittir. Yüksüz olan nötronlar
farkına eşittir. Işığın enerjisi ΔΕ = E yüksek – E düşük olarak atomun elektriksel olarak yüklü olup olmamasını etkilemez.
hesaplanır. Bu nedenle nötr bir atomda nötron sayısı elektron ve proton
sayısına eşit ya da onlardan farklı olabilir.
3. Bilye kova içine bırakıldığında Bohr atom modeline göre 3. Proton ve nötronların kütlesi birbirine denk olup 1 birim
temel hâlde bulunur. Dışarıdan müdahale ile kova hareket (akb = atomik kütle birimi) olarak kabul edilir. Elektronların
ettirildiğinde bilyeye enerji aktarımı olur. Enerjiyi alan bilye kütlesi ise protonların kütlesinin 1/1836’sı kadar olup çok
elektron gibi üst enerji seviyelerine çıkar. Bu durum uyarıl- küçüktür ve pratikçe proton ve nötronların kütlesi yanında
mış hâl olur. Enerjisi yavaş yavaş azalan bilye bir süre sonra ihmal edilebilir. Bu nedenle bir atomun akb cinsinden kütlesi,
kovanın dibine iner. Elektron da fazla enerjisini ışıma yapıp çekirdeğindeki proton ve nötron sayılarının toplamına eşit olur.
azaltarak bulunduğu yörüngeden aşağıdaki eski yörüngesine
iner. Elektron kararlı olduğu temel hâline dönmüş olur.
Çalışma No.: 22
Çalışma No.: 19
1. Elektronlar,
1. e • Negatif yüklüdür.
e • Atomda belirli enerji seviyelerinde bulunur.
Enerji
+ + • Hareketlidir.
• Elektrik akımı elektronların hareketi sayesinde oluşur.

Uyarılmış hâl Temel hâl Çalışma No.: 23
1. Thomson: Proton pozitif yüklüdür.
Rutherford: Protonlar atom çekirdeğinde bulunur.
Dalton: Elementlerin özelliklerini proton sayıları belirler. Bir
Absorbsiyon elementin atomlarının proton sayısı aynı olduğu için kimyasal
özellikleri de aynıdır. Farklı elementlerin atomlarının proton
sayıları farklı olduğu için kimyasal özellikleri de farklıdır.
Chadwick: Proton ve nötronların kütlesi yaklaşık olarak aynı-
dır. Atom çekirdeğinin kütlesini proton ve nötronlar oluşturur.
2. Çekirdeğin yükü proton sayısına eşittir.
Emisyon 3. Protonlar çekirdekte oldukları için değişmez.

191