Page 143 - Matematik 9 | Kavram Öğretimi Çalışması

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Kavram Öğretimi 84
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı MATEMATİK 9

1. Tablo 2'de sütun grafiği ile ilgili bazı ifadeler yer almaktadır. Bu ifadelerin doğruluğunu inceleyiniz.

Tablo 2
Sütun Grafiği ile İlgili İfadeler D/Y
Kullanılan veriler sürekli veri olmalıdır.
Kullanılan veriler kesikli veri olmalıdır.
Birbirinden bağımsız veya farklı türden veriler karşılaştırılır.

Her sütun ne kadar uzun olursa temsil edilen miktar o kadar büyük olur.
Veriler grafikten yorumlanırken sütunların uzunlukları önemli değildir.
Sütunların uzunlukları, karşılaştırılan veri grupları arasındaki artış ve azalış miktar-
ları hakkında fikir verir.
En fazla veya en az gibi durumlara dikkat çekilmek isteniyorsa tercih edilir.
Farklı veri gruplarına ait sütunların farklı renkte olmasına gerek yoktur.
Karşılaştırılan sütunlar yan yana olmalıdır.

2. Kirli havanın içerisinde insan sağlığına ve diğer canlılara zarar verecek seviyede istenmeyen mad-
deler bulunur. Partikül maddeler kirlilik oluşturan kaynaklardan doğrudan havaya yayılabilir veya at-
mosferik olaylar sonucunda sanayi kaynaklı diğer gazlarla birleşerek ikincil partikül maddeler ortaya
çıkabilir ve hava hareketleriyle kilometrelerce uzaklara taşınabilir. Saç telinden bile ince olan ve 2,5-
10 mikrometre çapındaki partikül maddelerin temel kaynakları sanayi tozları, topraktan kaynaklanan
tozlar (çiftçilik, madencilik, yollar vb.), inşaat ve yıkım, kömür ve petrol yanması, okyanus spreyi ve
biyolojik kaynaklardır. Partikül maddeler (PM), havada asılı katı ve sıvı parçacıkların karışımından
3
oluşan bir hava kirleticisidir. Partikül maddeler mikrometre (μg/m ) ile ölçülür ve boyutlarına göre
isimlendirilir. Saç telinin yaklaşık 1/30’u kadar küçük olan PM meteorolojik olaylarla ülkeler ara-
2.5
sında bile kilometrelerce yol alabilir. İnsan saçının çapı yaklaşık 70 μm, kum tanesinin çapı yaklaşık
50 μm ve PM çapı ise yaklaşık 10 μm’den azdır.
10
2016-2018 yılları arasında PM ortalamasının mevzuatta 35 günden fazla aşılmaması gerektiği
10
3
belirtilen 50 μg/m ’ü sürekli olarak aştığı için havası sürekli kirli olan ilk beş ilin aşım sayıları Grafik
2'de belirtilmiştir. Grafik 2'yi inceleyerek verileri yorumlayınız.
Grafik 2
100
80 106
PM 10 (Mg/m 3 ) 60 88 85 89 82 88 92 92

40
77
63 79 70 73 81 77
20

0
Iğdır Manisa Kahramanmaraş Düzce Niğde
2016 2017 2018 DSÖ yıllık limit 20 Mg/m 3

141
Hazırlayan: Dr. Şahin AKSOY