Page 218 - Tarih 9 | Kavram Öğretimi Çalışması

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
TARİH 9
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 116
4. ÜNİTE : İLK VE ORTA ÇAĞLARDA TÜRK DÜNYASI > 4.2. Boylardan Devlete
Kavram : Töre
Genel Beceriler : Bilgi Okuryazarlığı Becerisi
Alan Becerileri : Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Çalışmanın Adı TÖRE 20 dk.
Çalışmanın Amacı Töre kavramı ile ilgili metinleri, şemaları, tabloları yorumlayabilme.

1. Yönerge: Metinlerden ve görselden yararlanarak soruları yanıtlayınız.

Bozkırlarda fiilen yaşanan hayatın zamanla hukuki-sosyal değer kazanmış davranışlarını içeren ve
genellikle “kanun” manasına alınan töre (aslı, törü) eski Türk sosyal hayatını düzenleyen “mecburi”
kaideler (normlar) bütünü idi.

Töre hükümleri değişmez kalıplar değildi. Bir sosyal-hukuki normlar toplamı olarak töre, çevre ve
imkânlara uygun yaşayabilmenin gerekli kıldığı yeniliklere açıktı. Devletlerin teorilerle değil fakat
sosyal gerçeklere uygun şekilde idare edilebileceğini çoktan anlamış olan Türk hükümdarları, yeri-
ne ve zamanın gereklerine göre ve meclislerin (kurultay) onayı alınmak üzere töreye yeni hükümler
getirebiliyorlardı.

Kafesoğlu, İ., (1984). Türk Milli Kültürü. s. 246-247 (Düzenlenmiştir.)
Görsel 1.

1. a) Eski Türk toplumlarında törenin yararı nedir?

b) Töre hükümlerinin değişebilir olmasının temel gerekçesini nasıl açıklayabilirsiniz?

2.

Kutadgu Bilig’deki kayıtlardan tespit edilebildiği
kadarı ile törenin değişmez birtakım kuralları da
vardır ki bu kurallar şunlardır: Türk cihan hâkimiyeti anlayışı “güneşin doğdu-
ğu yerden battığı yere kadar her tarafı Türk hâ-
- Könilik (adalet) kimiyeti altına almak ve Türk töresini buralarda
- Uz’luk (iyilik, faydalılık) hâkim kılmak”tır.
- Tüz’lük (eşitlik)
- Kişilik (insanlık).

http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/tarih_ao/ttgiris.pdf

a) Türk töresinin değişmez kurallarını “Türk cihan hâkimiyeti anlayışı” açısından yorumlayınız?

b) Türk töresinin değişmez kuralları ile T.C. Anayasası’nın hangi değişmez ilkesini ilişkilendirebilirsiniz?

215