Page 12 - Biyoloji 10 | KAZANIM KAVRAMA ETKİNLİKLERİ

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 10 1

Soru AaBbDdEE x AaBBddee çaprazlaması ile ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1) Oluşabilecek genotip ve fenotip çeşitlerini bulunuz. (Genler bağımsız kabul edilecektir.)

Cevap Aa x Aa BB x Bb Dd x dd EE x ee
AA, Aa, Aa, aa BB, Bb Dd, dd Ee
1 1 1 1 1 1 1 1 Ee
4 2 4 2 2 2 2 1

3 A 1 a 1 B 1 D 1 d 1 E
4 4 1 2 2 1

3 çeşit genotip 2 çeşit genotip 2 çeşit genotip 1 çeşit genotip (Ee)
(AA – Aa – aa) (BB, Bb) (Dd, dd)

2 çeşit fenotip 1 çeşit fenotip 2 çeşit fenotip 1 çeşit fenotip
(A ve a ) (B) (D ve d) (E)

Genotip çeşidi = 3 x 2 x 2 x 1 = 12 çeşit
Fenotip çeşidi = 2 x 1 x 2 x 1 = 4 çeşit

2) AaBBDdEe genotipli bir yavrunun oluşma oranını bulunuz.

Cevap Aa BB Dd Ee
1 x 1 x 1 x 1 = 1
2 2 2 8

3) ABdE fenotipli bir yavrunun oluşma ihtimalini bulunuz.

Cevap A B d E
3 x 1 x 1 x 1 = 3
4 2 8

Eş Baskınlık (Kodominantlık): Bir karakterle ilgili alel gen çiftleri bir araya geldiğinde (heterozigot durumda) her
ikisinin de fenotipte etkisini birlikte göstermesidir.

NOT: Eş baskınlıkta genotip çeşidi sayısı değişmez, yeni bir fenotip ortaya çıktığı için fenotip sayısı artar.

Eş baskınlığa örnek olarak insanda M ve N genlerinin kontrol ettiği MN kan grubu, A ve B genlerinin kontrol ettiği
AB kan grubu verilebilir.

MN kan grubu sisteminde M, N ve MN olmak üzere üç farklı kan grubu vardır. Bu gruplandırmada alyuvarların
zarında bulunan M ve N antijenleri etkilidir. Bağışıklık tepkisine yol açarak antikor oluşumuna neden olan mad-
delere antijen denir. Alyuvar zarında sadece M antijeni taşıyan bireyler M kan grubuna, sadece N antijeni taşıyan
bireyler N kan grubuna sahiptir. Alyuvar zarında M ve N antijenlerini birlikte taşıyan bireyler ise MN kan grubuna
sahiptir.

Fenotip Genotip Alyuvar Zarındaki Antijen
M MM M Antijeni
N NN N Antijeni
MN MN M ve N Antijeni

11