Page 10 - Biyoloji 10 | KAZANIM KAVRAMA ETKİNLİKLERİ

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 10 1

Soru Aa genotipli bezelyelerin çaprazlanması sonucu F 1 de meydana gelen 120 yavrudan kaçının ebe-
veynleri ile aynı fenotipte olması beklenir? (A → sarı, a → yeşil)

Cevap Aa x Aa

F 1 kuşağı: AA Aa Aa aa
3 1
4 Sarı 4 Yeşil
3
3
Ebeveynler (Aa) sarı fenotiplidir. Bir yavrunun sarı olma ihtimali ise 120 x = 90 tane sarı
4
4
bezelye oluşabilir.
Kontrol Çaprazlaması (Geri Çaprazlama): Baskın fenotipli bireyin genotipinin hemozigot ya da heterozigot ol-
duğunu anlamak için yapılır. Baskın fenotipli birey çekinik fenotipli birey ile çaprazlanır.
Baskın Çekinik Baskın Çekinik
Fenotipli x Fenotipli Fenotipli x Fenotipli
Birey Birey Birey Birey
A? aa A? aa

F1 → Aa, Aa, Aa, Aa F1 → Aa, Aa, aa, aa

AA Aa
Dihibrit Çaprazlama: İki karakter açısından heterozigot olan ebeveynlerin çaprazlanmasıdır.
NOT: 2 ya da daha fazla karakter açısından çaprazlama yaparken olasılık kuralları kullanılır.

Olasılık Kuralları:
I. Bağımsız olayların sonuçları da birbirinden bağımsızdır.
1
1
Örnek: Bir ailenin ilk çocuğunun kız olma ihtimali dir. İkinci çocuğunun kız olma ihtimali de dir.
2
2
II. Birden fazla bağımsız olayın birlikte meydana gelme durumları, ayrı ayrı meydana gelme durumlarının çar-
pımına eşittir.
1
1
1
Örnek: Bir ailenin ilk iki çocuğunun birlikte kız olma ihtimali x = tür.
2
2
4
Soru Heterozigot siyah iki farenin çaprazlanması sonucu doğacak dört yavrunun dördünün de siyah
olma olasılığı nedir? (B → Siyah, b → Beyaz)
Cevap Bb x Bb
F 1 → BB Bb Bb bb
3 Siyah 1 Beyaz
4 4
3
Bir yavrunun siyah olma ihtimali ise
4
1. yavru 2. yavru 3. yavru 4. yavru
3 x 3 x 3 x 3 = 81
4 4 4 4 256
Örnek:
A → Sarı tohum B → Düzgün tohum
a → Yeşil tohum b → Buruşuk tohum
Tohum rengi Tohum şekli

karakteri karakteri

9