Page 29 - Fizik 10 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

7 FİZİK 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

2. Yönerge Gölge ve yarı gölge kavramları açıklanır.

Işık, doğrusal yolla yayılır. Saydam olmayan bir cisim üzerine ışık düşürüldüğünde, cismin arka tarafın-
da ışık düşmeyen karanlık bölgeler oluşur, bu bölgelere gölge denir. Saydam olmayan cismin arkasın-
daki yüzeyde hiç ışık düşmeyen karanlık bölgeye tam gölge, kısmen ışık düşen bölgelere de yarı gölge
denir.
Gölge olayının gözlemlenebilmesi için aşağıdaki gölge etkinliğini yapınız.

Etkinliğin Adı: Gölge Olayı

Etkinliğin Amacı Kullanılacak Malzemeler
Gölge olayının gözlenmesi, tam gölge ve yarı İki el feneri
gölgenin birbirinden ayırt edilebilmesi Saydam olmayan bir top
Beyaz bir perde

Etkinlik Basamakları
1. Basamak: El fenerlerinden birini ve topu beyaz bir perde önüne Şekil I’deki gibi yerleştiriniz.
2. Basamak: El fenerini çalıştırarak saydam olmayan
cisim üzerine ışık düşürünüz ve perde
üzerinde oluşan görüntüyü inceleyerek
defterinize çiziniz.
3. Basamak: Aşağıdaki işlemleri sırasıyla yaparak
perde üzerindeki tam gölge alanının
nasıl değiştiğini belirleyiniz. Belirledi- El fener Top
ğiniz durumları defterinize yazınız.
1. İşlem: Top ve perdenin konumlarını de-
ğiştirmeden el fenerini cisme yak- Beyaz perde
laştırınız. Şekil I
2. İşlem: El feneri ve perdenin konumlarını
değiştirmeden topu perdeye yaklaştırınız.
3. İşlem: El feneri ve topun konumlarını değiştirmeden perdeyi saydam olmayan ci-
simden uzaklaştırınız.
4. Basamak: Topu ve iki el fenerini beyaz bir perde
önüne Şekil II’deki gibi yerleştiriniz.
5. Basamak: El fenerlerini aynı anda çalıştırarak to-
pun üzerine ışık düşürünüz ve perde
üzerinde oluşan tam gölge ve yarı gölge
bölgelerini inceleyerek defterinize çizi-
niz. El feneri Top
Sonuç ve Değerlendirme
2. ve 5. basamaklarda perde üzerinde oluşan göl-
geler arasındaki fark nedir? Açıklayınız. Beyaz perde
Tam gölge ve yarı gölge arasındaki fark nedir? Şekil II
Açıklayınız.

28