Page 28 - Fizik 10 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 10 7

4. ÜNİTE > Optik
Konu 10.4.2. GÖLGE 40 dk.
10.4.2.1. Saydam, yarı saydam ve saydam olmayan maddelerin ışık geçirme özelliklerini açıklar.
Kazanımlar a) Öğrencilerin gölge ve yarı gölge alanlarını çizmeleri ve açıklamaları sağlanır.
b) Gölge ve yarı gölge ile ilgili matematiksel hesaplamalara girilmez.
Gerekli Materyaller: İki el feneri, saydam olmayan cisim, beyaz perde ve çalışma kâğıdı.

1. Yönerge Saydam, yarı saydam ve saydam olmayan maddelerin ışık geçirme özellikleri açıklanır.
Üzerine düşen görünür ışığın tamamına yakınını geçiren maddelere saydam madde denir. Bir cisme
saydam madde arkasından bakıldığında cisim net bir şekilde görülür. Pencere camı saydam maddeler-
dendir.

Üzerine düşen görünür ışığın bir kısmını geçiren maddelere yarı saydam madde denir. Bir cisme yarı
saydam madde arkasından bakıldığında cisim net görülmez. Buzlu cam ve yağlı kâğıt yarı saydam mad-
delerdendir.

Üzerine düşen görünür ışığı hiç geçirmeyen maddelere saydam olmayan madde denir. Bu maddelerin
önünden bakıldığında arkadaki cisimler görülmez. Tahta, duvar, metaller vb. saydam olmayan madde-
lerdendir.
Örnek Soru
X cismi, üzerine düşürülen görünür ışığın bir kısmını geçirirken bir kısmını geçirmemektedir.
Y cismi, üzerine düşürülen görünür ışığı geçirmemektedir.
Z cismi, üzerine düşürülen görünür ışığın tamamına yakınını geçirebilmektedir.
Buna göre
I. X cismi, buzlu cam olabilir.
II. Y cismi, saydam olmayan bir cisimdir.
III. Bir cisme Z cismi arkasından bakılırsa cisim net olarak görülebilir.
yargılarından hangileri doğrudur?
Cevap: X cismi yarı saydam maddedir. Bu nedenle buzlu cam ya da yağlı kâğıt olabilir. I. yargı doğrudur. Y cismi, ışığı geçirmediğine göre
saydam olmayan maddedir. Bu durumda II. yargı doğrudur. Z cismi saydam madde olduğuna göre arkasından bir cisme bakıldığında cisim net
olarak görülebilir. Yani III. yargı da doğrudur.

27