Page 20 - Kimya 10 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KİMYA 10 6

3. ÜNİTE: Asitler, Bazlar ve Tuzlar
Konu Asitlerin ve Bazların Tepkimeleri 40 dk.
Kazanımlar 10.3.2.2. Asitlerin ve bazların günlük hayat açısından önemli tepkimelerini açıklar.
a. Asitlerin ve bazların metallerle etkileşerek hidrojen gazı oluşturması reaksiyonlarına örnekler verilir; aktif metal, yarı soy
metal, soy metal ve amfoter metal kavramları üzerinde durulur.
b. Alüminyum metalinin amfoterlik özelliğini gösteren deney yaptırılır.
c. Nitrik asit, sülfürik asit ve hidroflorik asidin soy metal ve cam/porselen aşındırma özelliklerine değinilir. Tepkime denk-
lemlerine girilmez.
ç. Derişik sülfürik asit, fosforik asit ve asetik asidin nem çekme ve çözünürken ısı açığa çıkarma özellikleri nedeniyle yol
açtıkları tehlikeler vurgulanır.

ASİT VE BAZLARIN METALLERLE ETKİLEŞİMi

Aktif Metaller
Li, Na, K, Be, Mg, Al, Zn, Ca, Fe gibi metallerdir.
Hidrojenden aktif metaller asitlerle etkileşerek tuz ve H 2 gazı çıkarırlar.

Na + H 2SO 4 → Na 2SO 4+ H 2
Yarı Soy Metaller

Tepkimeye girme eğilimleri az olan Cu, Hg, Ag metallerine yarı soy metaller denir. Yarı soy metaller içinde oksijen
bulunan kuvvetli asitlerle tepkime verirler. İçinde oksijen bulunan zayıf asitler ve içinde oksijen bulunmayan asit-
lerle tepkime vermezler. Yarı soy metaller içinde oksijen bulunan kuvvetli asitlerle tepkimeye girdiğinde H 2 gazı
haricinde farklı gazlar meydana getirir. Au ve Pt soy metaldir. Sadece kral suyu adı verilen özel karışımla tepkime
verirler.
Amfoter Metaller
Zn, Cr, Pb, Al, Sn, Be metalleri amfoter metal olarak sınıflandırılır. Amfoter metaller hem asitlerle hem de kuvvetli
bazlarla tepkime vererek H 2 gazı açığa çıkarırlar.

Pb + H 2SO 2 → PbSO 2 + H 2

1. I. Zn + H 2 SO 4 →
II. Cu + HNO 3 →
III. Au + HNO 3 →
Yukarıda verilen tepkimelerden hangilerinde H 2 gazı açığa çıkmaz?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III

2. I. Bakır metalinden yapılmış kap
II. Altın metalinden yapılmış kap
III. Demir metalinden yapılmış kap
Yukarıdaki metal kaplardan hangisinde HNO 3 çözeltisini saklayabiliriz?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III

3. I. Na + H 2 SO 4 →
II. Ag + HNO 3 →
III. Al + NAOH →
Yukarıda verilen tepkimeler sonucunda ortamdaki H 2 gazının miktarı artar?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III

19