Page 24 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 4

6. ÜNİTE: Tiyatro
Konu Geleneksel Türk Tiyatrosu 40 dk.

Kazanımlar KONUŞMA
C.1. 1. İletişim sürecini oluşturan ögeleri ve iletişimde dilin önemini belirler.
C.1. 2. Konuşmanın konusunu, amacını, hedef kitlesini ve türünü belirler.
C.1. 3. Konuyla ilgili gözlem, inceleme veya araştırma yapar.
C.1. 4. Konuşma metnini planlar.
C.1. 5. Konuşma planına uygun olarak konuşma kartları hazırlar.
C.1. 6. Konuşmasında yararlanacağı görsel ve işitsel araçları hazırlar.
C.1. 7. Konuşmasına uygun sunu hazırlar.
C.1. 8. Konuşma provası yapar.
C.1. 9. Boğumlama, vurgulama, tonlama ve duraklamaya dikkat ederek konuşur.
C.1. 10. Konuşurken gereksiz ses ve kelimeler kullanmaktan kaçınır.
C.1. 11. Konuşmasında beden dilini doğru ve etkili biçimde kullanır.
C.1. 12. Konuşmasına etkili bir başlangıç yapar.
C.1. 13. Konuşmasının içeriğini zenginleştirir.
C.1. 14. Konuşmasında önemli noktaları vurgulayan ve konuşmayı takip etmeyi kolaylaştıran ifadeler kullanır.
C.1. 15. Konuşmasını etkili bir biçimde sonlandırır.
C.1. 16. Konuşmasında süreyi verimli kullanır.
C.1. 17. Konuşmasında teknolojik araçları etkili biçimde kullanır.
DİNLEME
C.2. 1. Amacına uygun dinleme tekniklerini kullanır.
C.2. 2. Dinlediği konuşmanın konu ve ana düşüncesini tespit eder.
C.2. 3. Dinlediği konuşmada konu akışını takip eder.
C.2. 4. Dinlediği konuşmadaki açık ve örtük iletileri belirler.
C.2. 5. Dinlediklerini özetler.
C.2. 6. Dinlediklerini ön bilgileriyle karşılaştırır.
C.2. 7. Dinlediği konuşmanın tutarlılığını sorgular.
C.2. 8. Dinlediği konuşmada öne sürülen düşüncelerin dayanaklarının geçerliliğini sorgular.

Yönerge Aşağıda verilen metni okuyunuz. Soruları metni göz önünde bulundurarak cevaplayınız.
(Metnin aslına sadık kalınmıştır.)

MEDDAHLIK
Methedici (övücü), taklitler yapıp hoş öyküler anlatarak halkı eğlendiren sanatçıya meddah
denir.
Türk halk zekâsının ve halkın, olayları karikatürize etme gücünün büyük sanatlarından biri
olan meddahlık, yüzyıllar boyu yaşamış, Türk halkı arasında çok ilgi görmüştür.
Meddahlık için tek adamlı tiyatro diyebiliriz. Meddah, tiyatronun bütün kişilerini varlığında
birleştiren bir aktördür. Yüksekçe bir yerde oturarak bir öyküyü başından sonuna kadar, canlandır-
dığı kişileri ağız özelliklerine göre konuşturarak anlatır. Perdesi, sahnesi, elbiseleri, dekoru, kişileri
bulunmayan bu tiyatronun her şeyi meddah denilen o tek adamın zekâsına, bilgisine, söz söyleme-
deki başarısına bağlıdır.
Meddahların çoğu, klasikleşmiş beyitlerle öykülerine başlarlar. Meddah anlatacağı öyküye
geçmeden önce: "Haak dostum Haak!" diyerek çoğunlukla şu beyitle öyküye girer:
Hay hak,
Hak dostum, Hak!

Bir çuval altın bırak
Hamal parasını da ayrı bırak.

Kimseler alınmasın
Bizimkiler salınmasın
Görevliler gocunmasın

Seyircimiz gocunmasın
(...)

23