Page 11 - Felsefe 10 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

2 FELSEFE 11

2. Yönerge 15. yüzyıl-17. yüzyıl felsefesinde öne çıkan görüşlerin “hümanizm, bilimsel yöntem, kartezyen felse-
fesi, hukuk felsefesi” olduğunu belirterek öğrencilerin aşağıda verilen metinlerdeki boşluklara ilgili
kavramı yazmalarını sağlayınız.
3. İnsanın özü ile bu dünyadaki yerinin ne olduğunu araştıran çalışmalara ………….. adı verilmiştir.
Modern insanın yeni dünya ve evren anlayışını ve duygusunu dile getiren bir akımdır. Bu yeni duy-
gu ile insan, dinden bağımsız bir kültür kurmak dünya ve insanla ilgili bir felsefe ortaya koymak ve
kültür bilimlerini temellendirmek istiyordu. Bu görüş, insanı MS 2-MS 15. yüzyıl felsefesinin bakış
açısından farklı olarak ele alan ve Antik Yunan felsefesine geri götüren bir yaklaşımdır. İnsanın
merkeze alındığı ve aklının öne çıkarıldığı bu yaklaşım, ilkin bugünkü İtalya’da gelişmiştir. Bu coğ-
rafyada yapılan çeviri faaliyetleri ve Antik Yunan düşüncesine dayanan felsefi arka plan, bu görüşün
asıl nedenleridir.
4. Skolastik düşüncede insanın kendi aklını kullanmak yerine otorite kabul edilen Platon ve Aristoteles
gibi bazı filozofların ve din adamlarının görüşlerini sorgulamadan eleştirmeden körü körüne bağ-
lanmak tercih edilmiştir. Rönesans düşüncesi ise bilimde otorite olmuş kişilerin bilgilerine değil de-
ney ve gözleme yönelmiştir. İşte 15-17. yüzyıl, ………………in geliştiği dönemdir. Gözlem, deney,
hipotez ve matematiksel ilerleme bilimin yöntem kazanmasına katkı sağlamıştır.

5. Descartes [Dekart (1596- 1650)] felsefesi olarak bilinen …………, doğru bilgiyi açık ve seçik olarak
ortaya koymaya çalışan yöntemli bir felsefedir. Descartes, bilgilerden şüphe ederek kendisinden şüp-
he edilmeyen bilgilere ulaşmaya hedefler. Bu şüphe, bazı sofistlerde olduğu gibi amaç değil, doğru
bilgiye ulaşmak için kullanılan bir araçtır. Descartes, her şeyden kuşku duyabileceğini ancak son
noktada tüm kuşkularının farkında olduğunu, böylece kuşkularından kuşku duyamayacağını belir-
terek bu süreci “Düşünüyorum, o hâlde varım.” sözüyle ifade eder. Dolayısıyla insanın akıl yoluyla
kesin olan “a priori” bilgilere ulaşabileceğini iddia eder.
6. Rönesans’ta reform hareketleri, devlet ve hukuk üzerine düşüncelerin artmasını sağlamıştır ve bu-
nun doğrultusunda kilisenin gücü giderek azalmıştır. …… ……….. konusunda Niccolo Machiavelli
[Nikolo Makyevelli (1469- 1527)] ve Thomas Hobbes’un [Tamıs Habs (1588- 1679)], Thomas Mo-
re’un [Tamıs Mor (1478-1535)] görüşleri önemlidir. Machiavelli, İtalya’nın güçlü bir hükümdar tara-
fından yönetildiği zaman ulusal birliğin sağlanabileceğini ileri sürer. Devletin varlığını sürdürmesi
için başvurulacak her yolun hukuka uygun olacağını iddia eder. Hukuk, devletin varlığını garanti
eden kurallardır. Bu nedenle hükümdarın mutlak güç sahibi olması gerekir.

3. Yönerge Öğrencilerin aşağıda verilen N. Kopernik (Kopernik), G. Galileo (Galile), F. Bacon (Beykın) ve I.
Newton’un (Nivtın)’a ait bilimsel çalışmaların 15. yüzyıl-17. yüzyıl felsefesi üzerindeki etkilerine de-
ğinen metni okuyarak metinle ilgili soruları cevaplamalarını sağlayınız.

MODERN DÜŞÜNCEYE DOĞRU

Aristoteles’in (MÖ 384-322) bilim anlayışı sadece İlk Çağ’la sınırlı kalmayıp 17.yüzyıla kadar
etkisini sürdürmüştür. Aristoteles’e göre evren, Ay altı ve Ay üstü olmak üzere ikiye ayrılır. Ay altı
âlem, yaşadığımız dünyadır ve bu dünya, evrenin merkezindedir. Bu dünyada tüm hareketler doğ-
rusal biçimde olmaktadır. Ay üstü âlemde ise dairesel hareket vardır. Ay altı âlemde değişim nicelik-
sel olarak değil, niteliksel olarak olmaktadır. Cisimlerin nitelikleri değişmektedir. Önemli olan taşın
nasıl düştüğü değil, niçin düştüğüdür ve bu araştırılmalıdır. Çünkü tüm cisimler, bir amaca göre
hareket etmektedir. 15-17. yüzyıl felsefesi dönemine kadar Aristoteles’in görüşlerinin etkisi altında
kalan Ptolemy’un [Batlamyus (MS 85-165)] ileri sürdüğü “dünya merkezli evren” sistemi kabul edil-
miştir. Ancak 15. yüzyıldan itibaren Aristoteles’in evren ve fizik anlayışlarına karşı önemli eleştiriler
olmuştur.
Kopernik (1473-1543), bu evren anlayışına karşı çıkarak Ay üstü âlemdeki cisimlerle dünyadaki
cisimlerin fiziksel özelliklerinin aynı olduğunu savunmuş ve evrenin Dünya merkezli değil, Güneş

10