Page 38 - Fizik 9 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 9 9

7. Yönerge Elektroskop tanıtılır ve elektroskopun yük tayininde kullanımı açıklanır.

Elektroskop, bir cismin elektrikle yüklü olup olmadığını, yüklü ise hangi tür yük ile yüklü olduğunu
anlamamızı sağlayan araçtır. Elektroskopun yapısı Görsel 5’te gösterilmiştir.

İletken topuz

Yalıtkan parça
İletken çubuk

Metal gövde
İletken yapraklar

Yalıtkan ayaklar

Görsel 5: Elektroskopun yapısı
Elektroskopun yaprakları kapalı ise elektroskop yüksüz (Görsel 6), açık ise yüklüdür (Görsel 7).

Görsel 6: Yüksüz elektroskop Görsel 7: Yüklü elektroskop
Bir cismin elektrik yükünün türü, yük türü bilinen elektroskopun topuzuna bu cismin yaklaştırılması ya
da dokundurulması ile bulunabilir. Cisim yaklaştırıldığında elektroskopun yaprakları kapanırsa cisim
elektroskopla zıt, daha çok açılırsa aynı tür yükle yüklüdür.
Yüklü elektroskopun yaprakları arasındaki açının büyüklüğü, elektroskopun yük miktarı ile doğru oran-
tılıdır.
Örnek Sorular
1 İpek parçasına sürtülerek yüklenen cam çubuğun ucu, yüksüz elektroskopun topuzuna dokunduru-
lup uzaklaştırılmaktadır.

Cam Çubuk

Buna göre elektrik yüklerinin hareket yönü, cam çubuğun ve elektroskopun son yük türü ne
olur?
Cevap: Cam çubuk, ipek parçasına sürtülünce (+) yük ile yüklenir. Çubuk elektroskopa dokununca elektroskoptan kendisini nötrleyecek
kadar elektron çeker. Sonuç olarak cam çubuk nötr olmuş, elektroskop ise (+) yükle yüklenmiş olur.

37