Page 24 - Kimya 9 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KİMYA 9 7

4. ÜNİTE: Maddenin Hâlleri
Konu Viskozite 40 dk.
Kazanımlar 9.4.3.1. Sıvılarda viskozite kavramını açıklar.
9.4.3.2. Sıvılarda viskoziteyi etkileyen faktörleri açıklar.

1. Yönerge Viskozite açıklanır.

“Ocak ayında pekmez kadar yavaş’’ deyimi sıvıların akışkanlıklarıyla il- V skoz te
gili, viskozite denilen önemli bir fiziksel özelliğe dayanır. Viskozite sıvı-
ların akmaya karşı gösterdikleri direncin bir ölçüsüdür. Viskozitenin SI
birimi pascal.saniye (Pa.s) dir. Bu, sıvının viskozitesi ne kadar büyükse o
derece yavaş akar demektir. Ayrıca sıvıların viskozitesi genelde sıcaklık-
la azalır, yani akıcılığı azalır. Dolayısıyla yukarıdaki deyim doğrulanmış
olur ve sıcak pekmez soğuk pekmeze göre daha yavaş akar. Viskozitenin
sıcaklıkla değişimi yandaki grafikle gösterilir. Aşağıdaki görsellerde bal ve
ağır motor yağları gibi viskozitesi büyük sıvıların akıcılıklarının az olduğu Sıcaklık
görülmektedir.

Örnek:

Bal, su ve zeytinyağı sıvıları; aynı sıcaklıkta aynı anda ve aynı eğimle akmaya bırakıldıklarında suyun en hızlı balın
en yavaş aktığı gözleniyor. Buna göre sıvıların viskozitelerini kıyaslayınız.
Çözüm:
Viskozite büyük olan sıvıların akıcılığı daha azdır ve yavaş akar. Bu nedenle suyun viskozitesi en küçük, balın vis-
kozitesi ise en büyüktür. Sıvıların viskoziteleri bal > zeytinyağı > su şeklinde sıralanır.
Örnek:
Aşağıda günlük hayatta sık karşılaştığımız bazı olaylar verilmiştir. Bu olaylardan hangileri viskoziteye sıcaklığın
etkisiyle açıklanabilir.
I. Reçel, bal, fındık ezmesi gibi yiyecekler buz dolabından çıkartıldığı zaman ekmeğe kolay sürülememesi.
II. Yollara asfaltın sıcak dökülmesi
III. Araba motorunda ısınan yağın daha akıcı olması

Çözüm:
Buz dolabından çıkarılan yiyecekler oda koşullarında bekletildiği zaman daha kolay sürülebilir. Çünkü sıcaklık
arttıkça moleküller arasındaki çekim kuvvetleri azalacağı için sıvının viskozitesi azalır, akıcılığı artar. Yollara asfalt
dökülürken ziftin yayılması, motorda ısınan yağın daha akıcı olması işlemlerinde viskozitenin sıcaklık etkisiyle
değişmesinden yararlanılır. Yargıların üçünde de viskozitenin sıcaklık etkisiyle değişmesinden yararlanılır.
Moleküller arası çekim kuvvetleri büyük olan sıvılar, küçük olan sıvılara göre daha yüksek viskoziteye sahiptir.
Örneğin, su molekülleri zayıf etkileşimler arasında nispeten daha güçlü olan hidrojen bağı yapabildiği için mole-
küller arası çekim kuvvetleri de büyüktür ve birçok sıvıdan daha yüksek viskoziteye sahiptir.

23