Page 29 - Kimya 9 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

8 KİMYA 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

Denge durumunda kaptaki sıvı seviyesinde ve buhar tanecikleri sayısında değişme olmaz. Denge buhar basıncı
moleküller arası çekim kuvvetine, sıvının türüne, sıvının saflığına ve sıcaklığına bağlı; sıvı yüzeyinin genişliğine,
ortamın basıncına (atmosfer basıncına) bulunduğu kabın hacmine ve sıvı miktarına bağlı değildir.

2. Yönerge Kaynama olayı, kaynama noktası ve dış basıncın kaynama noktasına etkisi açıklanır.

Kaynama Olayı, Kaynama Sıcaklığı ve Dış Basınç

Sıvılar belli bir sıcaklığa ulaşınca yalnız yüzeyde değil sıvının her yerinde buharlaşma başlar. Buharlaşmanın yal-
nızca sıvı yüzeyinde değil sıvının içinde de meydana gelmesine kaynama denir. Sıvının yüzeyinde oluşan buhar
basıncının dış basınca eşit olduğu sıcaklığa kaynama noktası (kaynama sıcaklığı) denir. Kaynama atmosfer basın-
cının 1 atm (760 mm Hg) olduğu ortamda gerçekleşirse buna normal kaynama noktası denir. Kaynama noktası dış
basınca bağlıdır. Deniz seviyesinden yukarılara doğru çıkıldıkça atmosfer basıncı azalır ve sıvının kaynama noktası
o
düşer, dış basınç arttıkça kaynama noktası da artar. Örneğin1 atm dış basınçlı ortamda saf su 100 C’de kaynarken,
o
dış basıncın 0,5 atm olduğu ortamda 82 C'de kaynar. Kaynama noktasını etkileyen faktörler şunlardır:
• Dış basınç,
• Sıvının cinsi,
• Sıvının saflığı.
Kaynama noktası ısıtıcının gücüne, sıvının miktarına ve sıvının bulunduğu kabın şekline, sıvının başlangıç sıcak-
lığına ve sıvının yüzey alanının büyüklüğüne bağlı değildir.
Aynı şartlarda moleküller arası çekim kuvveti yüksek olan sıvının kaynama sıcaklığı yüksek, buhar basıncı ise
düşüktür.

Buharlaşma Kaynama

Kaynama ve buharlaşma farklı olaylardır. Aşağıda buharlaşma, kaynama ve buhar basıncıyla ilgili özet bilgiler ve-
rilmiştir. Bu bilgileri inceleyerek devamındaki soruları çözünüz.
• Saf sıvılarda kaynama belirli bir sıcaklıkta, buharlaşma her sıcaklıkta gerçekleşir.
• Kaynama sıvının her yerinde, buharlaşma sıvı yüzeyinde gerçekleşir.
• Buharlaşma maddenin cinsine, saflığına, sıcaklığına, yüzey alanına, ortamın nemine ve ortam basıncına bağ-
lıdır. Kaynama maddenin cinsine, saflığına ve ortam basıncına bağlıdır.
• Dış basınç kaynama noktasını etkiler, buhar basıncını etkilemez.
• Sıcaklık artışı kaynama noktasını etkilemez, buhar basıncını ve buharlaşma hızını arttırır.
• Sıvı yüzeyinin genişliği kaynama noktasını etkilemez, buharlaşma hızını arttırır.
• Uçucu olmayan katılar (tuz, şeker gibi) suda çözündüğünde oluşan karışımın kaynama noktası saf suyun
kaynama noktasına göre artar, buhar basıncı ve buharlaşma hızı azalır.
• Moleküller arası çekim kuvveti arttıkça kaynama noktası artar, buhar basıncı ve buharlaşma hızı azalır.

28