Page 55 - Kimya 10 - 1. Ünite

 4. BÖLÜM: KIMYASAL TEPKIMELERDE HESAPLAMALAR 4. BÖLÜM: KIMYASAL TEPKIMELERDE HESAPLAMALAR


1.4.3. Yüzde Verim Hesaplamaları

Bir tepkimede oluşan veya oluşması beklenen madde miktarına verim
denir.

Genel olarak iki çeşit verim vardır: Bir tepkimede verilen miktarlar-
dan yola çıkılarak elde edileceği öngörülen ürün miktarına kuramsal
(teorik) verim, deneysel olarak gerçekleşen ve tepkime sonucu elde
edilen ürün miktarına gerçek (deneysel) verim denir.

Kuramsal verim, gerçek verimden çoğunlukla büyüktür. Bir tepkimenin
kuramsal verimi sınırlayıcı bileşene göre hesaplanır.

Ger çek verim
Yzde verim = Kuramsal verim $ 100
ü
Bir tepkimenin yüzde verimi %100 çıkmışsa tepkime tam verimlidir, Bilgi Kutusu
çıkmamışsa tam verimli değildir. Tam verimli olmayan tepkimelerde Gerçek ve kuramsal verim bir-
gerçek verim kuramsal verimden küçüktür. birine eşit olursa tepkime tam
verimli gerçekleşmiştir.

X Örnek
S(k) + O (g) SO (g) tepkimesinde 96 g S katısıyla 64 g O gazı

2
2
2
tepkimeye girdiğinde 16 g SO gazı elde edilmektedir.
2
Buna göre kuramsal, gerçek ve yzzde verimi hesaplayınız.
(S: 32, O: 16)

\ özzm

SO = (S) + 2 $ (O) = (32) + 2 $ (16) = 64 g/moldür.
2
Tepkimeye göre sınırlayıcı bileşen bulunur.

32 g S(k) dan 64 g SO (g) elde ediliyorsa
2

96g S(k) dan x
x = 192 g SO (g) elde edilir.
2
32 g O (g) dan 64 g SO (g) elde ediliyorsa

2
2
64 g O (g) dan y
2
y = 128 g SO (g) elde edilir.

2
Elde edilebilecek maksimum ürün miktarı hesaplandığında O gazın-
2
dan elde edilen miktarın daha az olduğu görülmektedir. Buna göre
sınırlayıcı bileşen O gazıdır ve kuramsal verim 128 g’dır.
2
Tepkime sonucu oluşan ürün miktarı 16 g olduğundan gerçek verim
de 16 g’dır. O hâlde

Ger çek verim
Yzde verim = Kuramsal verim $ 100
ü
16
, bulunur
Yzde verimü = 128 $ 100 = %125 .

67
10. SINIF KIMYA0. SINIF KIMYA
1 67