Page 12 - Kimya 10 | 2.Ünite

Karışımlar
NELER KAZANILACAK? Çözünme süreci moleküler düzeyde açıklanırken

a) Tanecikler arası etkileşimlerden faydalanılarak çözünme açıklanacak,
b) Çözünme ile polarlık, hidrojen bağı ve çözücü-çözünen benzerliği ilişkilendirilecek,
c) Farklı maddelerin (sodyum klorür, etil alkol, karbon tetraklorür) suda çözünme deneyleri yapılacak,
) ç Farklı fiziksel hâldeki maddelerin suda çözünme süreçlerinin açıklanmasında bilişim teknolojilerinden
(animasyon, simülasyon, video vb.) yararlanılacaktır.

2.1.2. ÇÖZÜNME SÜRECİ
Bir maddenin başka bir madde içinde atom, iyon ve moleküler
düzeyde dağılarak homojen karışım oluşturmasına çözünme, elde edi-
len karışıma çözelti denir.
Çözelti içinde genellikle miktarı fazla olan madde çözücü (çözen),
miktarı az olan madde çözünendir. Örneğin tuzlu suda su çözücü
(çözen), tuz çözünendir.
Su iyi bir çözücü olmasına rağmen pek çok madde suda çözünmez.
Ancak suda çözünmeyen bu maddeler uygun çözücülerde çözünebilir.
Oje asetonda, yağlı boya tinerde, zift gaz yağında, yağ lekeleri benzin-
de çözünür. İyot suda çözünmez, karbon tetraklorürde (CCl 4 ) çözünür.
Maddelerin farklı çözücülerde çözünmesinin nedeni moleküler düzey-
de açıklanabilir.
Maddelerin birbiri içinde çözünmesi için benzer molekül içi kuvvet-
ler içermesi gerekir. Çözünen madde çözücüye eklendiğinde çözünen
madde tanecikleri ile çözücü tanecikleri etkileşime girebilir.
Katı madde sıvının içinde çözündüğünde çözünen tanecikler ile
çözücü tanecikler arasındaki etkileşim güçlüdür. Bunun sonucunda katı
tanecikleri birbirinden ayrılır ve çözücü molekülleriyle çevrelenmiş ola-
rak çözeltiyi oluşturur (Görsel 2.1.12).

Na +

Cl -
H O δ +
2 δ -
δ + δ + δ - δ +

-
+
Görsel 2.1.12: Yemek tuzunu oluşturan Na ve Cl iyonlarının H 2 O molekülleri tarafından çevrelenmesi

100