Page 14 - Kimya 10 | 2.Ünite

Karışımlar
ÇÖZÜNME VE POLARLIK
Su polar bir sıvıdır. Su gibi polar sıvılar pek çok iyonik ve polar
kovalent bileşikler için iyi bir çözücüdür. NaCl gibi iyonik maddenin
iyonları su gibi polar kovalent maddenin dipolleri tarafından elektros-
tatik olarak çekilir. Bu çekim kuvveti, iyonu kristalden uzaklaştırarak
çözeltiye geçmesini sağlar. Oluşan iyon-dipol etkileşimi oldukça güçlü
Yağ olduğundan iyonik kristalin polar kovalent bileşik olan su içinde çözün-
mesini sağlar.
Genellikle polar maddeler polar çözücülerde, apolar maddeler
Su apolar çözücülerde çözünür. Yapı olarak birbirine benzeyen maddeler
genellikle birbiri içinde çözünür. Kısaca benzer, benzeri çözer kuralı
çözünürlüğün temel kurallarından biridir.
Apolar moleküller arasındaki çekim kuvvetleri London kuvvetleri-
dir (indüklenmiş dipol-indüklenmiş dipol). Bazı polar moleküller ara-
sında dipol-dipol etkileşimleri yanında hidrojen bağları da bulunabilir.
Apolar ve polar moleküller genellikle birbirleriyle karışmaz. Örneğin
apolar CCl 4 polar bir madde olan su içinde çözünmez. Çünkü su mole-
Görsel 2.1.15: Yağ-su karışımı
külleri arasındaki çekim kuvveti su ve CCl 4 arasındaki çekim kuvvetin-
den daha büyüktür. Bu nedenle iki ayrı bileşenden iki fazlı bir sistem
oluşur. Benzer şekilde apolar moleküllerden oluşan yağ da polar bileşik
olan suda çözünmez ve iki fazlı görünür (Görsel 2.1.15).
Apolar I 2 yine apolar olan CCl 4 ʼde çözünür (Görsel 2.1.16). I 2 mole-
külleri arasındaki etkileşmenin tür ve büyüklüğü, CCl 4 molekülleri ara-
sındaki etkileşmenin tür ve büyüklüğüne oldukça yakındır. Böylece
I 2 -CCl 4 etkileşimi gerçekleşerek I 2 molekülünün CCl 4 ile homojen karış-
ması (çözünmesi) mümkün olur.
Metil alkol gibi polar moleküller su ile yüksek oranda karışma gücü-
ne sahiptir. Metil alkol su molekülleri arasında hidrojen bağları etkin
Görsel 2.1.16: I 2 ve CCl 4
olduğu için metil alkol su ile her oranda karışabilir.
Metil alkolün suda çözünmesi sırasında CH 3 OH ve H 2 O molekülleri
hidrojen bağları ile birbirine bağlanırlar (Görsel 2.1.17).

Hidrojen bağı

H O CH OH
3
2

Görsel 2.1.17: CH 3 OH ve H 2 O molekülleri hidrojen bağları

102