Page 5 - Kimya 10 | 4.Ünite
P. 5

Kimya Her Yerde
          NELER KAZANILACAK?          Temizlik maddelerinin özellikleri açıklanırken

          a)  Yapısal ayrıntılara girmeden sabun ve deterjan aktif maddelerinin kirleri nasıl temizlediği belirtilecek,
          b) Kişisel temizlikte kullanılan temizlik maddelerinin (şampuan, diş macunu, katı sabun, sıvı sabun) fayda
             ve zararları vurgulanacak,
          c)  Hijyen amacıyla kullanılan temizlik maddeleri (çamaşır suyu, kireç kaymağı) tanınacaktır.



                                             4.1.1. TEMİZLİK MADDELERİNİN ÖZELLİKLERİ












                       Yağ                             Kül                            Sabun
         Görsel 4.1.1: Eski çağlarda insanlar hayvansal ve bitkisel yağları külle birleştirerek sabun oluşturdular.

                                             İnsanoğlu var olduğu günden beri kişisel bakımına önem vermiş,
                                         suyla kirlerinden arınmaya çalışmış ve tesadüf eseri keşfettiği malze-
                                         meleri temizlikte kullanmaya başlamıştır.
                                             Eski bir Roma efsanesine göre insanlar yaktıkları ateşlerin külleri
                                         ile çeşitli nedenlerle kestikleri hayvanların yağları bir araya geldiğinde
                                         temizleme özelliği yüksek olan bir maddenin ortaya çıktığını fark etmiş
                                         ve sabunu keşfetmişlerdir.
                                             Sabun Avrupa'da bir dönem sanat olarak kabul edilmiş ve üreticiler
                                         bitkisel ve hayvansal yağları, bitki külleri ve bitki kokuları ile birleştire-
                                         rek değişik sabunlar elde etmişlerdir (Görsel 4.1.1). Elde edilen sabunu
                                         tıraş, banyo ve yıkama gibi farklı amaçlar için kullanmışlardır.
                                             Günümüzde  kullanılan  en  yaygın  temizlik  malzemeleri  sabun  ve
                                         deterjandır.
                                             SABUN VE DETERJANIN TEMİZLEME ÖZELLİĞİ
                                             Sabun ve deterjan yapısal olarak birbirine benzer. Her ikisi de iki
                                         kısımdan oluşur. Bu kısımlar polar (su seven-hidrofil) ve apolar (su sev-
                                         meyen-hidrofob) olarak ayrılır Sabun ve deterjanın kir ve su ile etkile-
                                         şimi aşağıdaki şekilde gösterilebilir (Görsel 4.1.2).











                                      Su sevmeyen (hidrofob) apolar kısım kovalent  Su seven (hidrofil) kısım polar
                                      bağlıdır ve bu kısma kuyruk da denir.   yapı gösterir ve bu kısma baş da
                                                                           denir.
                     Görsel 4.1.2: Sabun ve deterjanın kir ve su ile etkileşimi
                                             Sabun  ve  deterjan  yapısal  olarak  birbirine  benzemesine  rağmen
                                          eldesinde  kullanılan  maddeler  ve  özellikleri  bakımından  birbirinden
                                          farklıdır.





            180
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10