Page 35 - Kimya 11 | 2.Ünite

5. Gazlar

BÖLÜM: GERÇEK GAZLAR

Gazların sıkışma-genleşme sürecinde gerçek gaz ve ideal gaz kav-
NELER KAZANILACAK? ramları karşılaştırılırken
a) Gerçek gazların hangi durumlarda ideallikten saptığı belirtilecek,
b) Karbon dioksidin ve suyun faz diyagramı açıklanacak buhar ve gaz kavramları arasındaki fark vurgula-
nacak (Suyun farklı kristal yapılarını gösteren faz diyagramlarına girilmeyecektir.),
c) Günlük hayatta yaygın kullanılan ve gerçek gazların hâl değişimlerinin uygulamaları olan soğutma sis-
temleri (Joule-Thomson olayı) örnekleriyle açıklanacaktır.

2.5.1. GERÇEK GAZ VE İDEAL GAZ

Gerçek Gazların İdeal Gaz Varsayımından Sapması
Gazların davranışlarını açıklayan kinetik teoriye göre;
1. Gaz tanecikleri çok küçük hacme sahip olduklarından kabın hac-
mine göre gaz taneciklerinin hacmi ihmal edilebilir.
2. Gaz tanecikleri arasında itme ve çekme kuvvetlerinin olmadığı ve
birbirlerinin davranışlarından etkilenmediği varsayılır.
Bu iki koşulu sağlayan gazlar ideal gaz olarak tanımlanabilir. İdeal
gazlar kinetik teorinin varsayımlarına ve gaz yasalarına uyan gazlardır.
Doğada bulunan gazlar ise gerçek gazlar olarak tanımlanabilir. Gerçek
gazlar uygun koşullarda (yüksek sıcaklık ve düşük basınç) ideale yakın
davranır. Ancak bu her koşulda mümkün değildir. Gazlar yüksek basınç
ve düşük sıcaklıkta ideallikten sapar. Gaz moleküllerinin pistonlu bir
kapta olduğu düşünülürse piston aşağıya indikçe kabın hacmi küçülür.
Hacim küçüldüğünde kabın hacmine göre gaz hacmi ihmal edilir bü-
yüklükte değildir (Görsel 2.5.1). Örneğin evrenin büyüklüğü yanında
Dünyaʼnın büyüklüğü ihmal edilebilir derecede küçüktür. Fakat Güneş
Sistemiʼnin büyüklüğü yanında Dünyaʼnın büyüklüğü ihmal edilemez.
İdeal gaz denkleminde 1 mol ideal gaz için

PV = 1 dir.
RT
Görsel 2.5.1: Kap hacmine göre gaz
İdeal gazlar farklı sıcaklık ve basınç koşullarında da bu eşitliği doğ-
hacmi ihmal edilebilir
rular. Ancak gerçek gazlar her koşulda bu eşitliği sağlamaz.
ya da edilemez.

109