Page 23 - Kimya 11 | 1.Ünite

Modern Atom Teorisi
Değerlik Orbitali ve Değerlik Elektronları
Atomun en yüksek enerji düzeyindeki orbitallerine değerlik or-
bitalleri, değerlik orbitallerindeki elektronlara değerlik elektronları
denir.
Değerlik elektronları en yüksek enerji düzeyindeki elektronlar oldu-
ğundan atom çekirdeğinin çekim gücünden daha az etkilenir. Tepkimeye
katılan, kimyasal bağ oluşturan; bağ oluşturmak için alınan, verilen, or-
taklaşa kullanılan elektronlar değerlik elektronlarıdır.
Bu nedenle aynı değerlik elektron sayısına sahip olan elementler,
benzer kimyasal özellikleri gösterir. Periyodik sistem bu özellikler göz
önünde bulundurularak düzenlendiği için elementin değerlik elektro-
nunun sayısı periyodik sistemdeki grup numarasını verir. Elementlerin
bulunduğu en yüksek enerji düzeyi ise periyodik sistemdeki periyodu-
nu belirtir.
Elementlerin Elektron Dizilimi, Grup-Periyot Kavramı
Bir elementin elektron dizilimi yazıldığında elementin bloku, peri-
yodu ve grubu kısacası periyodik sistemdeki yeri bulunur.
Bir elementin periyodik sistemdeki yerini belirlemek için aşağıdaki
basamaklar uygulanır:
1. Elementin temel hâldeki elektron dizilimi yazılır.
2. En yüksek enerji düzeyi (baş kuantum sayısı) belirlenir. Bu sayı
elementin periyot numarasıdır.

3. Değerlik elektronlarının toplam sayısı bulunur. Toplam sayı
10’dan büyükse 10 çıkarılır. Bu sayı elementin grup numarasıdır.
4. Elektron dizilimindeki en son orbital türü belirlenir.
s : s blok,
p: p blok,
d: d blok,
f : f blok
elementi olduğunu gösterir. Aynı zamanda elektron dizilimi s veya p ile
bitiyorsa A grubu, d ile bitiyorsa B grubu, f ile bitiyorsa elementin lan-
tanit-aktinit serisinde olduğu anlaşılır.
Belirtilen adımlardan faydalanılarak elementlerin periyodik tablo-
daki yerleri belirlenir. Elementlerin yerlerinin nasıl belirleneceği hidro-
jen, lityum, berilyum, vanadyum ve çinko elementleri üzerinden aşağı-
da örneklendirilmiştir.
1. H: 1s 1
1
2. En yüksek enerji düzeyinin n=1 olması elementin 1. periyotta
bulunduğunu gösterir.
3. Değerlik elektronları sayısı 1ʼdir. Bu sayı grup numarasıdır.
4. Elektron dizilimindeki en son orbital türü s olduğu için hidroje-
nin s blokunda ve A grubu elementi olduğu anlaşılır.
Böylece hidrojenin 1. periyot 1A grubu elementi olduğu belirlenir.

H

1 Değerlik elektronu sayısı:1, grup numarası:1
1s 1 Orbital türü: s (sbloku), grup türü: A grubu

En yüksek enerji düzeyi=periyot numarası: 1. periyot

39